SURINAME

SURINAME

Uniek Suriname
Suriname is betoverend mooi en kenmerkt zich door ongerept regenwoud, kolkende rivieren, prachtige watervallen en een ongekende flora en fauna, maar ook prachtige mangrovebossen, uitgestrekte savan-nen en schilderachtige rivierstrandjes. Dat is kortweg Suriname. Het is echter niet alleen de natuur die Suriname tot zo een unieke bestemming maakt, ook de harmonieuze mengelmoes van tal van culturen, de unieke stad Paramaribo, de schat aan historische overblijfselen van het koloniale verleden en een mo-gelijke ontmoeting met de inheemse bevolking die tot de dag van vandaag leeft volgens eeuwenoude gebruiken en tradities, maken een reis door Suriname tot een onvergetelijke gebeurtenis.

Het land is onderverdeeld in 10 districten: Paramaribo, Nickerie, Coronie, Saramacca, Wanica, Commewijne, Marowijne, Brokopondo, Para en Sipaliwini.

Klimaat
  • Kleine regentijd: van december tot januari
  • Kleine drogetijd: van februari tot april
  • Grote regentijd: van mei tot midden augustus
  • Grote drogetijd: van midden augustus tot November
  • Gemiddelde temperatuur: 30 °C
Paramaribo
Bij een bezoek aan Suriname kunt u niet om Paramaribo heen. Meer dan de helft van de bevolking woont in deze uitgesproken historische hoofdstad waar fraaie volgens de Surinaamse architectuur gebouwde bouwwerken en typische houten huizen te bewonderen zijn. Deze – op de UNESCO Werelderfgoedlijst geplaatste – stad herbergt vele musea en bezienswaardigheden, gezellige winkelstraten en een gezellig nachtleven. Kortom in deze ‘Wooden city of the Caribbean’ hoeft u zich geen moment te vervelen. U kunt bijvoorbeeld shoppen in het centrum van Paramaribo, in de vierhoek van Domineestraat, Jodenbreestraat, Maagdenstraat en Steenbakkerijstraat of in een van de malls, waarvan de Hermitage Mall de bekendste is. Verder kunt u een bezoek brengen aan de Centrale markt of een wandeling maken in de Palmentuin.

Kaart van Paramaribo

Unieke ervaring: ontdek Suriname per TUK TUK
Samen met onze partner Suriname Sightseeing Tours bieden wij vanaf 2016 tours aan per Tuk Tuk. Suriname Sightseeing Tours beschikt over de langste Tuk Tuk in de wereld. U heeft de keuze uit verschillende tours per luxe Tuk Tuk. Klik op de button ‘TUK TUK TOURS’ in het menu voor meer informatie.

Dagtochten en meerdaagse tours
Wij hebben vele activiteiten voor je in petto als je op vakantie naar Suriname komt, zodat je je geen moment hoeft te vervelen. Houd je van de natuur en ben je wat langer in Suriname? Dan kun je kiezen voor een van onze meerdaagse tochten. Degenen die gewoon 1 dag erop uit willen kunnen bijvoorbeeld kiezen voor een dagtocht of een Tuk-Tuk- of sightseeing-tour. Genoeg keuze dus als het gaat om activiteiten voor vakantiereizen in Suriname.

Laagste prijsgarantie
Ben je op zoek naar een goedkoop vliegticket naar Suriname? Zoek dan niet verder! Does Travel & Cadushi Tours biedt de laagste prijsgarantie op niet alleen vliegtickets, maar ook op hotels en autohuur. Je bent bij ons dus aan het juiste adres voor voordelige vakantiereizen naar Suriname.

Jarenlange ervaring
Does Travel & Cadushi Tours is in 1960 opgericht en heeft jarenlange ervaring in de reisbranche opgedaan. Wie bij ons een vakantiereis naar Suriname boekt is gegarandeerd in goede handen. Zien we je gauw in Suriname?


$350,-

Hoofdstad Paramaribo
Bevolking 534.000
Taal Nederlands en Sranan Tongo, verder spreken alle bevolkingsgroepen hun eigen taal
Munteenheid Surinaamse dollar
Visum vereist is vereist https://suriname.vfsevisa.com
Vaccinatie(s) ja
Voltage 127/230 V
Verkeer links rijdend

Ervaringen

 by Daniella de Boer on Does Travel & Cadushi Tours
Tuk-Tuk

Unieke ervaring voor ons gezin de Tuk Tuk tours waren TOP!

Ze vallen erg op door de Surinaamse kleuren. Het was echt stijlvol sightseeing.

Personeel was erg vriendelijk.

 by Juliano on Does Travel & Cadushi Tours
Dolfijnen tour

Wij hebben onwijs genoten van de dolfijnen tour!

Het was warm die dag maar gelukkig waren er verkoelingen beschikbaar.

Fantastische ervaring!

Dit was de dag van mijn leven!

Mooiste tour en vriendelijke service.

Submit your review
1
2
3
4
5
Submit
     
Cancel

Create your own review

Does Travel & Cadushi Tours
Average rating:  
 0 reviews
101 Suites

101 Suites

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! 101 Suites ligt midden in het bruisende centrum van Par
Meer informatie
Boutique Hotel Peperpot

Boutique Hotel Peperpot

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Plantage Peperpot Boutique Hotel Peperpot, grenzend aa
Meer informatie
Boutique Hotel Q-Inn

Boutique Hotel Q-Inn

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Boutique Hotel Q-Inn is een moderne, heerlijke loungy s
Meer informatie
Courtyard by Marriott Paramaribo

Courtyard by Marriott Paramaribo

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Dit hotel heeft een ideale ligging, vlakbij het centrum v
Meer informatie
Eco Torarica

Eco Torarica

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! In het bruisende centrum van Paramaribo en op nog geen
Meer informatie
Elegance Hotel Suriname

Elegance Hotel Suriname

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Dit luxe 4-sterrenhotel ligt op slechts vijf minuten lope
Meer informatie
Felisa Apartments

Felisa Apartments

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! De goed verzorgde appartementen van Felisa Apartments zij
Meer informatie
Greenheart Boutique Hotel

Greenheart Boutique Hotel

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Greenheart Boutique Hotel is zeer uniek en charmant. He
Meer informatie
Guesthouse Albergo Alberga

Guesthouse Albergo Alberga

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Guesthouse Albergo Alberga is gevestigd in het centrum va
Meer informatie
Holland Lodge Paramaribo

Holland Lodge Paramaribo

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Holland Lodge Paramaribo is een kleinschalig en sfeervo
Meer informatie
Hotel North Resort

Hotel North Resort

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Het Hotel North Resort is een gezellig complex in Marer
Meer informatie
Jacana Amazon Wellness Resort

Jacana Amazon Wellness Resort

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Midden in de woonwijk ‘Zorg en Hoop’ te Par
Meer informatie
Joah Inn Appartementen

Joah Inn Appartementen

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Joah Inn Appartementen, een sfeervol appartementencompl
Meer informatie
Kekemba Resort Paramaribo

Kekemba Resort Paramaribo

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Kekemba Resort Paramaribo ligt net aan de rand van het
Meer informatie
Hotel La Petite Maison

Hotel La Petite Maison

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Het hotel is gunstig gelegen in de prachtige en histori
Meer informatie
Martinus Appartementen

Martinus Appartementen

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Martinus Appartmenten ligt in een bruisende buurt in Pa
Meer informatie
Oxygen Resort

Oxygen Resort

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Huiselijke sfeer Oxygen Resort biedt je een huiselijke
Meer informatie
Queens Hotel

Queens Hotel

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Het zal je aan niets ontbreken in dit te midden van het
Meer informatie
Ramada Paramaribo Princess

Ramada Paramaribo Princess

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Ramada Paramaribo Princess is gelegen in het zakelijke
Meer informatie
Royal Breeze Hotel

Royal Breeze Hotel

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Midden in het bruisende centrum van Paramaribo op ongev
Meer informatie
Royal Torarica

Royal Torarica

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Luxe hotelkamers voorzien van alle comfort Bij Royal To
Meer informatie
Spanhoek Boutique Hotel

Spanhoek Boutique Hotel

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Spanhoek Boutique Hotel is een intiem boutique hotel mi
Meer informatie
De Kolibrie Appartementen

De Kolibrie Appartementen

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! De Kolibrie Appartementen bevindt zich in Paramaribo-Zuid
Meer informatie
Torarica Resort

Torarica Resort

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Torarica Resort biedt moderne en goed uitgeruste kamers
Meer informatie
Tran Elite Hotel Apartments

Tran Elite Hotel Apartments

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Tran Elite Hotel Apartments is een kleinschalig hotel w
Meer informatie
Tucan Residence

Tucan Residence

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Tucan Residence ligt in Paramaribo Noord op loopafstand
Meer informatie
Villa Famiri

Villa Famiri

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Villa Famiri is een knus, gezellig, charmant familie ho
Meer informatie
Wilhelmina Hotel & Apartments

Wilhelmina Hotel & Apartments

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Wilhelmina Hotel & Apartments is een perfecte plek
Meer informatie
Winny’s Resort

Winny’s Resort

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Winny’s Resort ligt in de buurt van de Hermitage Mall, er
Meer informatie
Zeelandia Suites

Zeelandia Suites

SURINAME
Prijzen op aanvraag, nergens voordeliger! Zeelandia Suites, waar persoonlijke service hoog in het
Meer informatie
Suriname Meerdaagse Tour: 2 Dagen Cordon Savanne Wandelpad

Suriname Meerdaagse Tour: 2 Dagen Cordon Savanne Wandelpad



Suriname Meerdaagse Tour: 2 Dagen Historische/Culturele Tour Plantage Peperpot & Fort Nieuw Amsterdam per Tuk Tuk

Suriname Meerdaagse Tour: 2 Dagen Historische/Culturele Tour Plantage Peperpot & Fort Nieuw Amsterdam per Tuk Tuk



Suriname Meerdaagse Tour: 2 Dagen Nickerie & Bigi Pan

Suriname Meerdaagse Tour: 2 Dagen Nickerie & Bigi Pan



Suriname Meerdaagse Tour: 2/3 Dagen Brownsberg, Overbridge &  Jodensavanna

Suriname Meerdaagse Tour: 2/3 Dagen Brownsberg, Overbridge & Jodensavanna



Suriname Meerdaagse Tour: 2/3 Dagen Galibi

Suriname Meerdaagse Tour: 2/3 Dagen Galibi



Suriname Meerdaagse Tour: 2/3/4 Dagen Berg en Dal Eco & Cultural River Resort

Suriname Meerdaagse Tour: 2/3/4 Dagen Berg en Dal Eco & Cultural River Resort



Suriname Meerdaagse Tour: 2/3/4 Dagen Seliba River Glamping

Suriname Meerdaagse Tour: 2/3/4 Dagen Seliba River Glamping



Suriname Meerdaagse Tour: 2/3/4/5 dagen Knini Paati

Suriname Meerdaagse Tour: 2/3/4/5 dagen Knini Paati



Suriname Meerdaagse Tour: 2/3/4/5 Dagen Plantage Frederiksdorp

Suriname Meerdaagse Tour: 2/3/4/5 Dagen Plantage Frederiksdorp



Suriname Meerdaagse Tour: 3 Dagen Akira

Suriname Meerdaagse Tour: 3 Dagen Akira



Suriname Meerdaagse Tour: 3 Dagen Brownsberg & Ston Island

Suriname Meerdaagse Tour: 3 Dagen Brownsberg & Ston Island



Suriname Meerdaagse Tour: 3 Dagen Coesewijne Natuurreservaat

Suriname Meerdaagse Tour: 3 Dagen Coesewijne Natuurreservaat



Suriname Meerdaagse Tour: 3 Dagen Fredberg

Suriname Meerdaagse Tour: 3 Dagen Fredberg



Suriname Meerdaagse Tour: 3 Dagen Jaw Jaw

Suriname Meerdaagse Tour: 3 Dagen Jaw Jaw



Suriname Meerdaagse Tour: 3 Dagen Paradise Island

Suriname Meerdaagse Tour: 3 Dagen Paradise Island



Suriname Meerdaagse Tour: 3/4/5 Dagen Anaula Nature Resort

Suriname Meerdaagse Tour: 3/4/5 Dagen Anaula Nature Resort



Suriname Meerdaagse Tour: 3/4/5 Dagen Danpaati

Suriname Meerdaagse Tour: 3/4/5 Dagen Danpaati



Suriname Meerdaagse Tour: 3/4/5/.. dagen Jungle Resort Pingpe

Suriname Meerdaagse Tour: 3/4/5/.. dagen Jungle Resort Pingpe



Suriname Meerdaagse Tour: 4 dagen Arapahu Island

Suriname Meerdaagse Tour: 4 dagen Arapahu Island



Suriname Meerdaagse Tour: 4 Dagen Blanche Marie Watervallen en Apoera

Suriname Meerdaagse Tour: 4 Dagen Blanche Marie Watervallen en Apoera



Suriname Meerdaagse Tour: 4 Dagen Raleighvallen

Suriname Meerdaagse Tour: 4 Dagen Raleighvallen



Suriname Meerdaagse Tour: 4/5 Dagen Awarradam

Suriname Meerdaagse Tour: 4/5 Dagen Awarradam



Suriname Meerdaagse Tour: 4/5 Dagen Palumeu

Suriname Meerdaagse Tour: 4/5 Dagen Palumeu



Suriname Meerdaagse Tour: 4/5/8 Dagen Kabalebo

Suriname Meerdaagse Tour: 4/5/8 Dagen Kabalebo



Suriname Meerdaagse Tour: 5/8 Dagen Kasikasima

Suriname Meerdaagse Tour: 5/8 Dagen Kasikasima



Suriname Meerdaagse Tour: 6 Dagen Wonotobo Watervallen

Suriname Meerdaagse Tour: 6 Dagen Wonotobo Watervallen



Suriname Meerdaagse Tour: 8 dagen Sipaliwini, Kwamalasamutu, Mamia

Suriname Meerdaagse Tour: 8 dagen Sipaliwini, Kwamalasamutu, Mamia



Suriname Tuk Tuk Tour: Dine Around Experience

Suriname Tuk Tuk Tour: Dine Around Experience



Suriname Tuk Tuk Tour: Natuur & Diner

Suriname Tuk Tuk Tour: Natuur & Diner



Suriname Tuk Tuk Tour: Nieuw Amsterdam

Suriname Tuk Tuk Tour: Nieuw Amsterdam



Suriname Tuk Tuk Tour: Plantage Peperpot

Suriname Tuk Tuk Tour: Plantage Peperpot



Suriname Tuk Tuk Tour: Stad & Winkelen

Suriname Tuk Tuk Tour: Stad & Winkelen



Suriname Tuk Tuk Tour: Strand Tour 'Caribo Strand' (White Beach)

Suriname Tuk Tuk Tour: Strand Tour ‘Caribo Strand’ (White Beach)



Suriname, Dagtocht: Berg en Dal

Suriname, Dagtocht: Berg en Dal



Suriname, Dagtocht: Brokopondo

Suriname, Dagtocht: Brokopondo



Suriname, Dagtocht: Brownsberg

Suriname, Dagtocht: Brownsberg



Suriname, Dagtocht: Colakreek

Suriname, Dagtocht: Colakreek



Suriname, Dagtocht: Commewijne Plantage

Suriname, Dagtocht: Commewijne Plantage



Suriname, Dagtocht: Commewijne Rivier Cruise

Suriname, Dagtocht: Commewijne Rivier Cruise



Suriname, Dagtocht: Dolfijnen Spotten bij Zonsondergang

Suriname, Dagtocht: Dolfijnen Spotten bij Zonsondergang



Suriname, Dagtocht: Fietstocht Plantage Peperpot

Suriname, Dagtocht: Fietstocht Plantage Peperpot



Suriname, Dagtocht: Jodensavanna

Suriname, Dagtocht: Jodensavanna



Suriname, Dagtocht: Kaaimannen en Dolfijnen Spotten

Suriname, Dagtocht: Kaaimannen en Dolfijnen Spotten



Suriname, Dagtocht: Kinder Tour

Suriname, Dagtocht: Kinder Tour



Suriname, Dagtocht: Overbridge

Suriname, Dagtocht: Overbridge



Suriname, Dagtocht: Paramaribo City Tour

Suriname, Dagtocht: Paramaribo City Tour



Suriname, Dagtocht: Plantage Frederiksdorp

Suriname, Dagtocht: Plantage Frederiksdorp



Suriname, Dagtocht: Santigron

Suriname, Dagtocht: Santigron



Suriname, Dagtocht: Savanne Wandelpad (Busiwagi)

Suriname, Dagtocht: Savanne Wandelpad (Busiwagi)



Suriname, Dagtocht: Traditionele Ambachten & ‘Caribo Strand’ (White Beach)

Suriname, Dagtocht: Traditionele Ambachten & ‘Caribo Strand’ (White Beach)



Suriname, Dagtocht: Vogels Spotten

Suriname, Dagtocht: Vogels Spotten



Suriname, Dagtocht: Warappakreek

Suriname, Dagtocht: Warappakreek



Suriname, Dagtocht: ‘Caribo Strand’ (White Beach)

Suriname, Dagtocht: ‘Caribo Strand’ (White Beach)



Suriname, Rondreis: 15 Dagen Genieten in Suriname

Suriname, Rondreis: 15 Dagen Genieten in Suriname



Suriname, Rondreis: 15 Dagen In Contact met Suriname

Suriname, Rondreis: 15 Dagen In Contact met Suriname



Suriname, Rondreis: 20 Dagen Het beste van Suriname

Suriname, Rondreis: 20 Dagen Het beste van Suriname



Suriname, Rondreis: 25 Dagen Avontuur in het diepe binnenland van Suriname

Suriname, Rondreis: 25 Dagen Avontuur in het diepe binnenland van Suriname



Suriname, Rondreis: 29 Dagen Compleet Suriname

Suriname, Rondreis: 29 Dagen Compleet Suriname



Suriname, Rondreis: 8 Dagen Indrukken van Suriname

Suriname, Rondreis: 8 Dagen Indrukken van Suriname



Suriname, Rondreis: 9 Dagen Highlights van Suriname – Awarradam

Suriname, Rondreis: 9 Dagen Highlights van Suriname – Awarradam



Suriname, Rondreis: 9 Dagen Highlights van Suriname – Palumeu

Suriname, Rondreis: 9 Dagen Highlights van Suriname – Palumeu



Unfortunately there are no cruise offers at this location at the moment.

Transfers Suriname – Paramaribo

Transfers Suriname – Paramaribo


Selecteer hieronder uw tour-type.


Dagtochten

Meerdaagse Tours

Rondreizen

Tuk Tuk Tours

Populaire Suriname Tours

Suriname, Rondreis: 20 Dagen Het beste van Suriname

Suriname, Rondreis: 20 Dagen Het beste van Suriname



Suriname, Rondreis: 15 Dagen In Contact met Suriname

Suriname, Rondreis: 15 Dagen In Contact met Suriname



Suriname Meerdaagse Tour: 2 Dagen Historische/Culturele Tour Plantage Peperpot & Fort Nieuw Amsterdam per Tuk Tuk

Suriname Meerdaagse Tour: 2 Dagen Historische/Culturele Tour Plantage Peperpot & Fort Nieuw Amsterdam per Tuk Tuk



Suriname, Rondreis: 8 Dagen Indrukken van Suriname

Suriname, Rondreis: 8 Dagen Indrukken van Suriname



Suriname, Rondreis: 29 Dagen Compleet Suriname

Suriname, Rondreis: 29 Dagen Compleet Suriname



Group & Incentive Travel

Does Travel & Cadushi Tours is gespecialiseerd in het verzorgen van groeps- en incentive reizen. Of het nu gaat om een incentive groep, het organiseren van congressen of conferenties in Suriname of wilt u gewoon met uw familie en/of vrienden een bezoek brengen
aan Suriname. Does Travel & Cadushi Tours kan werkelijk alles voor u verzorgen in Suriname.

Wilt u vrijblijvend meer informatie? Mail ons via reservations@doescadushi.com of geef ons een belletje.
In Nederland komen wij zelfs geheel vrijblijvend bij u op bezoek en verzorgen een persoonlijke presentatie.

Wij verzorgen voor u:

  • vliegtickets
  • alle accommodaties in Suriname
  • transfers
  • meet & greet
  • 24/7 hostess service
  • reisleiding
  • site inspection
  • VIP service
  • maaltijden
  • restaurants
  • alle vervoer
  • audio & visual equipment
  • conference registratie
  • meeting program design
  • catering
  • entertainment
  • live bands
  • etc, etc

Does Travel & Cadushi Tours heeft o.a. de volgende groepreizen verzorgd:

  • vele Traveldoc-geaccrediteerde nascholingsreizen voor Nederlandse huisartsen, met als absolute hoogtepunt een groep van meer dan 300 deelnemers
  • cursus voor de strafrechtjuristen georganiseerd door de Erasmus Universiteit in Rotterdam
  • meerdere reizen voor gepensioneerden van de Rabobank
  • ook Rotary Nederland koos Does Travel & Cadushi Tours als partner voor haar Suriname reis
  • groepreizen voor de Suriprofs

 

DOES, DOES IT ALL

 

COMBINATIEREIZEN OP MAAT

Uw reis naar Suriname kunt u natuurlijk combineren met een andere bestemming. Wat dacht u van Aruba, Bonaire, Curaçao, St. Maarten, Trinidad en Tobago, New York, Miami, Guyana of Frans-Guyana? Wij stellen op maat gemaakte reizen voor u samen, die helemaal zijn afgestemd op uw persoonlijke wensen. Of het nu gaat om een luxe hotel, middenklasse hotel of een lowbudget hotel of wilt u liever een appartement of vakantiehuis? Does Travel & Cadushi Tours kan elke gewenste accommodatie op een van de bovenstaande bestemmingen voor u boeken. Ook voor de transfer naar en van uw accommodatie bent u bij Does Travel & Cadushi Tours op het juiste adres. En dat geldt eveneens voor het reserveren van een eventuele huurauto of voor het boeken van tours op de verschillende bestemmingen.

Bij een combinatiereis bezoekt u dus meerdere bestemmingen. Wat dacht u van 1 week Miami en 3 weken Suriname? Of een combinatie reis met Curaçao? U vliegt bijvoorbeeld eerst naar Curaçao en verblijft daar een week, vervolgens vliegt u van Curaçao naar Paramaribo om vervolgens rechtstreeks vanuit Paramaribo naar Amsterdam te vliegen. Alles is werkelijk mogelijk en voor de beste service en beste tarieven geheel afgestemd op uw persoonlijke wensen! Onze reisadviseurs geven u graag alle informatie.

TAILOR MADE SERVICES

Does Travel & Cadushi Tours werd op 1 juli 1960 opgericht in Suriname en beschikt daarom over een ruime ervaring in de Travel & Tourism-industrie in Suriname. Wij kunnen alle Destination Management Services voor u verzorgen in Suriname.

Does Travel & Cadushi Tours heeft de afgelopen decennia reizen naar en in Suriname verzorgd voor tienduizenden gasten uit Nederland, België, Duitsland, Curaçao, Aruba, St Maarten en de USA. Daarnaast zijn er verschillende groeps- en incentive reizen verzorgd voor onder andere de Nederlandse huisartsen in samenwerking met Traveldoc, voor de Rabobank Nederland, Suriprofs en Rotary Nederland. Does Travel & Cadushi Tours biedt u op maat samengestelde – tailor made – diensten aan die geheel kunnen worden afgestemd op uw persoonlijke wensen.

  • Alle vliegtickets
  • VIP transfers
  • VIP behandeling op de airport
  • Transfers per bus
  • Privé transfers
  • Alle hotels in Suriname
  • Alle appartementen in Suriname
  • Alle vakantiehuizen in Suriname
  • Meet and greet
  • 24/7 hostess service
  • Alle dagtochten
  • Alle meerdaagse tours
  • Alle rondreizen
  • Back to your roots tours
  • Tuk Tuk Tours
  • Dine Around Experience
  • Trouwen in Suriname
  • Kookcursussen
  • Complete organisatie van congressen,conferenties en nascholingsreizen
  • Tailor made combinatiereizen
  • Speciale business trips
  • Autohuur
  • Alle overige diensten

REIS TIPS

Tips voor een goede trip

Uw vliegticket naar Suriname
Does Travel & Cadushi Tours is since 1961 IATA(International Air Transport Association) erkend. Wij kunnen hierdoor vliegtickets uitgeven van alle belangrijke luchtvaartmaatschappijen, dus ook uw vliegticket naar Suriname kunnen wij voor u verzorgen. Dit kan via onze website www.doescadushi.sr en via www.vliegklm.com en www.vliegslm.com.
De vluchten naar Suriname vanuit Amsterdam worden exclusief uitgevoerd door de SLM en de KLM.

Inreisvoorwaarden Suriname
Entry voucher
De toeristenkaart kunt u krijgen op https://suriname.vfsevisa.com/suriname/online/home/index. De voucher moet uitgeprint worden voor uw aankomstdatum in Suriname, de kosten bedragen ca. $33 per persoon.
Does Travel & Cadushi Tours verzorgt deze dienst voor u, mits u de reis bij ons heeft geboekt anders wordt er een servicefee in rekening gebracht.

Reisdocumenten
U dient in het bezit te zijn van een geldig paspoort, niet ouder dan 6 maanden na de terugreisdatum, en een geldig retourticket.

Tropische ziektes
In Suriname komen verschillende tropische ziektes voor o.a. malaria in bepaalde gebieden van het binnenland en dengue (knokkelkoorts). Wij adviseren u (afhankelijk van welke gebieden u in het binnenland bezoekt) uit voorzorg malariapillen in te nemen. Voor dengue raden wij u sowieso aan u te laten vaccineren.
Voor meer informatie verwijzen wij u naar: https://www.vaccinatiesopreis.nl/land/suriname.

Reisbescheiden
U ontvangt uw reisbescheiden per mail, ongeveer 14 dagen voor vertrek.
Als u uw vliegticket door Does Travel & Cadushi Tours laat verzorgen ontvangt u uw e-ticket direct na de boeking per mail. Ook een speciale Does Travel & Cadushi Tours reisetui en kofferlabels, die u per post worden toegestuurd, behoren tot uw reisbescheden.

Aankomst in Suriname
Alle gasten van Does Travel & Cadushi Tours ontvangen bij aankomst in Suriname naast alle informatie ook een exemplaar van de brochure Surinamewhat2do. Deze brochure wordt uitgegeven door Does Travel & Cadushi Tours en bevat veel nuttige informatie voor uw verblijf in Suriname met o.a. een plattegrond van Paramaribo.

Calamiteiten in Suriname
Stel dat u vanwege dringende omstandigheden eerder moet vertrekken uit Suriname, ook dan bent u bij Does Travel & Cadushi Tours op het juiste adres. Het wijzigen van uw ticket behoort tot onze dagelijkse werkzaamheden door onze IATA status.
In Suriname bieden wij u ook een 24/7 service en daarnaast verleent ons kantoor in Suriname alle steun en medewerking.

Reis- en annuleringsverzekering
Wij adviseren u een reis- en annuleringsverzekering af te sluiten, dit kan vaak online. Wij kunnen u desgewenst hiermee ook assisteren.

Vertrek naar het binnenland
Bij vertrek naar het binnenland kunt u bij de meeste accommodaties de grote koffers achterlaten. Wij adviseren u dit bij de boeking van uw binnenlandse te informeren. Het is daarom handig een kleine koffer of reistas mee te nemen voor gebruik tijdens de binnenlandse tours.

Meeneemlijst

  • Kleine koffer/reistas
  • Poncho(regenjas)
  • Goede loopschoenen
  • Klamboe
  • Anti muggenspray
  • Zonnebril
  • Hoed/pet tegen de zon
  • Paracetamol

Kijkt u ook op www.meenemen.nl.

Munteenheid
De munteenheid van Suriname is de Surinaamse Dollar (SRD). Vele diensten in Suriname worden in euro’s en USD aangeboden.
Suriname is een cash maatschappij, wij raden u daarom aan ook cash geld mee te nemen.

Creditcard
Suriname is een cash maatschappij, je kan alleen op bepaalde plaatsen, bijvoorbeeld in de hotels, met een credit card betalen.

Pinnen
Pinnen kan alleen in Surinaamse dollars.

Geld wisselen
U kunt uw contante geld het beste wisselen bij een van de vele cambio’s in Suriname, hier ontvangt u de beste koers.

Voltage in Suriname
De voltage in Suriname is 110 Volt. Afhankelijk van in welke accommodatie u verblijft, raden wij u aan een adapter mee te nemen. In de grote hotels zijn er ook stopcontacten met 220 Volt.

Taal
In Suriname is Nederlands de officiële voertaal. Het Sranan Tongo wordt door iedereen gesproken. Daarnaast spreken alle bevolkinsgroepen hun eigen taal.

DISTRICTEN

Met ‘districten’ worden gebieden in de kustvlakte van Suriname buiten ‘de stad’ (Paramaribo) bedoeld. Voorheen waren er geen wegen of zandwegen, geen electriciteit en geen stromend water. Men reisde met pontons, boten of korjalen over de rivieren, gebruikte water uit een regenbak en voor de verlichting waren er kokolampu (olielampen). Er werd gekookt op houtvuur.

Uitzonderingen waren grote moderne bedrijven met een arbeidersdorp, zoals de suikerfabriek Mariënburg in Commewijne, waar eerder electrisch licht was dan in Paramaribo. En in Moengo, het bauxietstadje, werd vanaf de jaren 1930 een Amerikaans fabrieksdorp aangelegd, met zwembad, veehouderij, ziekenhuis, stadion, een club voor hoger kader en modelwoningen voor de werknemers. Beide plaatsen zijn’ inmiddels in verval geraakt.

De districtgrenzen kwamen vroeger overeen met de stroomgebieden van de rivieren. In 1977 noemden de schoolboekjes van west naar oost:

  • Nickerie (inclusief het stroomgebied van de Corantijnrivier, tot aan de zuidgrens)
  • Coronie (plantagegebied langs de kust)
  • Saramacca
  • stadsdistrict Paramaribo
  • Suriname (benedenloop Surinamerivier)
  • Para (Pararivier ten zuiden van Paramaribo)
  • Brokopondo (en bovenloop Surinamerivier)
  • Commewijne en
  • Marowijne (tot aan de zuidgrens)

De districtsgrenzen zijn een aantal keren gewijzigd. Dat heeft te maken met het aantal inwoners en te verwachten verkiezingsresultaten. In Suriname hebben de districten recht op een aantal zetels in de Nationale Assemblee (het parlement) en het aantal stemmen dat nodig is om in een district een parlementszetel te bemachtigen is veel lager dan in Paramaribo.

Het dun bevolkte zuiden van Suriname is tegenwoordig district Sipaliwini, dat in vier delen is verdeeld. Districtscommissarissen staan aan het hoofd van de districten. Districtsbesturen hebben plaatselijke bevoegdheden maar het ontbreekt vaak aan financiële middelen. Suriname wordt bestuurd vanuit Paramaribo, waar alle ministeries gevestigd zijn. Discussies over een nieuwe internationale luchthaven en een nieuwe hoofdstad hebben tot nu toe niet tot actie geleid.

District Nickerie

De hoofdplaats is Nieuw Nickerie, aan de Nickerierivier. Het stadje is een aantal keren verplaatst wegens erosie en wateroverlast. Toeristen bezoeken Nickerie vooral op doorreis naar Guyana of om een dagtour te maken naar Bigi Pan, een ondiep plassengebied met een grote rijkdom aan vissen, vogels en kaaimannen. De rode ibis wordt door ongecontroleerde jacht steeds zeldzamer. Stropers krijgen hoge boetes, maar worden zelden gepakt.

In de jaren zestig werden rondom het modeldorp Wageningen polders aangelegd voor grootschalige machinale landbouw. Er wordt rijst geplant voor nationale consumptie en export. Er zijn ook bananenplantages. De meeste bananen worden geëxporteerd. Er zijn veel verschillende soorten. ‘Bakba’ (bacoven) kunnen uit de hand worden gegeten en bananen moeten worden gekookt of gebakken.

De grootste bevolkingsgroep in district Nickerie zijn de hindostanen, gevolgd door Javanen. Er zijn nog steeds kleine landbouwbedrijven, die weinig rendabel zijn. De meeste gezinnen geven de voorkeur aan een baan met een vast inkomen. Daarom trekken mensen weg naar Nieuw Nickerie en Paramaribo. De overheid doet haar best om basisvoorzieningen zoals voortgezet onderwijs en het ziekenhuis in het district in stand te houden.

District Coronie

De hoofdplaats is Totness. Coronie ligt op een zandrits (een strandwal), ingeklemd tussen de oceaan en uitgestrekte moerassen. In de negentiende eeuw werden er kokosplantages aangelegd door engelse en schotse plantage eigenaren. Het werk werd gedaan door slaven. In de twintigste eeuw hebben zich ook javanen gevestigd in Coronie. Toen er nog geen weg was van Coronie naar Paramaribo en Nickerie, reisde men per boot over de rivieren en over zee. Het was moeilijk om aan te meren in Coronie, omdat de kust erg modderig is.

Langs de Oost-West verbinding zijn plantagenamen in gebruik, zoals Burnside, Friendship, Mary’s Hope, Totness. De plantages zijn vervallen, er staan kokospalmen maar er worden geen nieuwe bomen geplant. Erosie en verzilting zijn een groot probleem. Er is een dijk aangelegd om het zeewater buiten te houden, maar ook het zoetwater uit de moerassen aan de zuidzijde veroorzaakt problemen.

De Oost-West verbinding is een internationale hoofdweg die Suriname verbindt met Guyana in het westen en Frans Guyana in het oosten. In Coronie staan langs de weg kleurige houten huizen, die door het wegtrekken van de bewoners steeds meer in verval raken. Een aantal 19e eeuwse kerkjes van de Roomskatholieken en de Evangelische Broedergemeente worden met moeite in stand gehouden. Van oudsher is Coronie het gebied waar ‘diep’ Sranantongo wordt gesproken en waar de creoolse (afro-surinaamse) cultuur levend wordt gehouden. De bekende dichters Sombra en Michael Slory zijn coronianen en veel bekende creoolse politici hebben roots in Coronie.

District Saramacca

De hoofdplaats is Groningen, ten zuiden van de brug over de Saramaccarivier. Aan de waterkant ligt een pleintje met overheidsgebouwen en monumenten ter herdenking van de vestiging van verschillende bevolkingsgroepen.

Van 1845 tot 1857 immigreerden boeren uit Nederland, die in de omgeving van Groningen aan kleinlandbouw zouden gaan doen. Het einde van de slavernij was in zicht en men dacht dat er voor de landbouw te weinig arbeidskrachten zouden zijn. De Hollandse boeren werden echter door plantage eigenaren tegengewerkt, het was ondenkbaar dat blanken hetzelfde werk zouden doen als slaven. De immigratie mislukte ook omdat de meeste ‘boeroes’ binnen een paar jaar overleden aan tropische ziekten. De overlevenden kregen uiteindelijk grond dichter bij Paramaribo, waar zij succesvolle landbouw en veeteeltbedrijven opzetten. Bekende namen zijn Van Ravenswaay, Van Dijk, Gummels, Tammenga en Loor. De historicus André Loor heeft jarenlang tv-programma’s over de geschiedenis van Suriname gepresenteerd en een prachtig boek over de geschiedenis van Suriname geschreven. De ‘boeroes’ vormden generaties lang een gesloten groep die onderling trouwde; de laatste dertig jaar hebben er meer gemengde huwelijken met andere bevolkingsgroepen plaatsgevonden.

Een andere belangrijke bevolkingsgroep in Saramacca zijn de inheemsen (indianen), die verspreid langs de Saramaccarivier wonen. Hun huizen staan in een groep bij elkaar, en de vergaderzaal heeft soms nog een dak van palmbladeren.

Na de afschaffing van de slavernij (1863) werd het werk op de plantages en kleine landbouw bedrijven gedaan door hindostaanse en Javaanse contractarbeiders. Het plantage gebied lag vanaf de monding van de Saramaccarivier tot voorbij Hamburg. Een deel van de rechter oever van de Saramaccarivier is niet meer bewoond en tegenwoordig begroeid met secundair bos.

Bombay en Calcutta zijn bekende hindostaanse vestigingsplaatsen. De politicus en voormalig minister Stanley Raghoebarsing heeft onder de naam K.R. Singh het boek ‘Uit de klei van Saramacca’ gepubliceerd, waarin hij een sfeervolle beschrijving geeft van het dagelijks leven van zijn voorouders en familie vanaf de jaren 1920 in Saramacca en later in Paramaribo.
Tegenwoordig zijn er geen plantages meer in Saramacca; Javaanse kleine boeren planten op de zandgronden pinda, groenten en fruit. Langs de Saramaccarivier zijn er toeristen ressorts en steeds meer buitenhuizen.

Het belangrijkste bedrijf in Saramacca is Staatsolie. In de jaren tachtig werd er bij toeval olie aangeboord en met enorm doorzettingsvermogen werd de aardolieproductie gestart. De drijvende kracht was Eddy Jharap, die jarenlang directeur van het bedrijf is geweest. Inmiddels staat er in Paramaribo een olieraffinaderij en wordt er op zee in samenwerking met multinationals naar olie geboord. In Guyana is de olieproductie eerder op gang gekomen, wat een het land een enorme economische ‘boost’ heeft gegeven. In Suriname is er wel olie gevonden, maar grootschalige productie is nog niet gestart.

Er zijn twee bruggen over de Saramaccarivier: de brug bij Groningen, in de Oost-West verbinding, en de brug tussen Uitkijk en Hamburg. Verder stroomopwaarts ligt het marrondorp Santigron en nog veel verder stroomopwaarts, achter talloze bochten en stroomversnellingen van de Saramaccarivier liggen dorpen die gesticht zijn door weggelopen slaven (Nieuw Jakobskondre, Pusugrunu).

Sinds eind 19e eeuw is er aan goudwinning gedaan en vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw zijn er duizenden mensen met graafmachines en baggermolens bezig goud te zoeken, zowel in het oerwoud als in de rivier. Vanuit de lucht zie je een lappendeken van verlaten ‘zwembaden’ waar goudzoekers bezig zijn geweest. Hun kampen zijn te herkennen aan hutten van zwart en blauw landbouwplastic en de wegen zijn alleen begaanbaar voor ATV’s (quads). De brongebieden van de Saramaccarivier liggen aan de voet van de Tafelberg, in het Centraal Suriname Natuur Reservaat.

District Wanica

Dit is een dicht bevolkt gebied tussen Saramacca en Paramaribo, waar aan landbouw en veeteelt wordt gedaan en veel bedrijven gevestigd zijn. Het ligt langs de Kwattaweg en het Garnizoenspad, een deel van de Oost-West verbinding.

District Paramaribo

De stad Paramaribo heeft zich de afgelopen eeuw uitgebreid vanuit het hostorische centrum. De namen van verschillende wijken herinneren aan de plantages die er ooit waren. Enkele voorbeelden: Leonsberg, Clevia, Blauwgrond, Ma Retraite, Tourtonne, Nieuw Charlesburg, Kwatta, Zorg en Hoop, Dijkveld. In de jaren zestig tot tachtig van de vorige eeuw werden er volkswoningen gebouwd, die nu nog te zien zijn in Flora, maar ook middenstands woningen in Ma Retraite.

Bekend waren de houten prefab woningen van Bruynzeel, die zelfs werden geëxporteerd. Bij scholen staan vaak Bruynzeelwoningen voor de onderwijzers. De meeste overheidsgebouwen in de districten en het binnenland zijn in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw door Bruynzeel geleverd. De woningen staan op houten palen (hoge neuten). Onder het huis is ruimte voor een berghok, open garage en het drogen van wasgoed. Lage neuten (stonfutu: stenen voeten) werden gebruikt voor volkswoningen.

Tegenwoordig wordt er gebouwd met cementblokken en beton. Dit is niet comfortabel in een tropisch klimaat, en de bewoners zijn min of meer gedwongen om airconditioning aan te schaffen.

In Paramaribo Noord ligt ‘Klein Belém’ (Prinsessestraat, Anamoestraat). Hier wonen Brazilianen die het thuisfront vormen van Braziliaanse goudzoekers in het binnenland. Er zijn Braziliaanse supermarkten waar ook waterpompen, gereedschappen en benodigdheden voor de goudwinning verkocht worden. Hotels, restaurants en casino’s adverteren met neon reklame in het Portugees. Winkels en huizen worden gehuurd van eigenaren die in Nederland wonen.

Ten zuiden van het Saramaccakanaal (Nieuw Weergevondenweg en Kwarasan) zijn er rommelige wijken met middenstandswoningen, volkswoningen en woningen van afbraakmateriaal. Er is niet overal waterleiding en electrisch licht en veel mensen leven onder het bestaansminimum. Toch gaan velen goedgekleed en staan er soms grote auto’s voor de deur. Veel mannen ‘hosselen’ in Paramaribo of werken maandenlang in de goudvelden en komen af en toe een week naar huis.

Vanaf vliegveld Zorg en Hoop vertrekken vluchten naar het binnenland van Suriname. Er zijn dagelijks internationale vluchten naar Guyana. Tickets zijn duur omdat kleine vliegtuigen weinig passagiers en vracht kunnen vervoeren. Binnenlands luchtverkeer is belangrijk omdat de rivieren door wisselende waterstanden en stroomversnellingen moeilijk bevaarbaar zijn en omdat er in het binnenland nauwelijks wegen zijn.

Bij Paramaribo ligt de brug over de Surinamerivier die in 2000 werd gebouwd en een onderdeel vormt van de Oost-West verbinding; de weg naar Guyana en Frans Guyana.

District Para

Bij Lelydorp, langs de Indira Gandhiweg (of Pad van Wanica) zijn er warungs (Indonesische eethuisjes) die druk bezocht worden voor een lekkere baka bana, dawet, saoto soep, nasi of bami.

De hoofdplaats van Para is Onverwacht. Hier zijn districtsbestuur, politie en scholen gevestigd. Er staat een roestige locomotief als aandenken aan de 173 km lange spoorweg van Paramaribo naar de goudvelden tussen de Surinamerivier en de Marowijne. Door de bouw van de stuwdam bij Afobaka en het ontstaan van het stuwmeer in Brokopondo verdween een deel van de spoorlijn onder water en na 1985 reden er geen treinen meer.

In de districten Para en Marowijne waren er jarenlang bauxietmijnen van SURALCO en Billiton, die de grondstof voor aluminium leverden. Er zijn nog kraters en plassen in het landschap zichtbaar, evenals de verlaten aluminium smelterij en haven op Paranam. Toen de bauxiet uitgemijnd was, is de productie stopgezet. Van 1920 tot 1990 was de bauxiet- en aluminium industrie in Suriname de belangrijkste inkomstenbron in buitenlandse deviezen (US$).

Ongeveer 40 km ten zuiden van Paramaribo ligt de internationale luchthaven Zanderij (Johan Adolf Pengel Internationale luchthaven), die in de tweede wereldoorlog door Amerikanen werd aangelegd. Toen Nederland van 1940 tot 1945 in oorlog verkeerde, kwamen er Amerikaanse miltairen naar Suriname om de haven van Paramaribo en de aluminium productie te beschermen.

In Para liggen recreatie oorden bij Republiek en Bersaba, aan de Pararivier, de Colakreek en Carolina kreek. Aan de Surinamerivier zijn kunstmatige stranden aangelegd bij Caribo Beach en Overbridge. De recreatieoorden in Para worden in de weekeinden en vakanties bezocht door gezinnen uit Paramaribo. Er wordt gebarbecued, gerelaxed in een hangmat, gekaart en volleybal gespeeld. Bij Domburg kan je onder eeuwenoude mahoniebomen uitwaaien aan de Surinamerivier en genieten van wat de markt en de warungs te bieden hebben.

Langs de zeekust van Suriname liggen eindeloze modderbanken; de zandbanken (Braamspunt en Matapica) aan de monding van de Surinamerivier zijn niet over de weg bereikbaar en worden steeds verder door erosie weggeslagen en afgegraven.

District Commewijne

Commewijne ligt aan de overkant van Paramaribo. Sinds de bouw van de brug over de Surinamerivier (2000) zijn er veel huizen gebouwd door forenzen uit Paramaribo. Commewijne was vanaf de 17e eeuw een belangrijk plantagegebied. Plantage Peperpot en het natuurpark geven u een idee van een koffie en cacaoplantage. De 19e-eeuwse houten directeurs- en opzichterswoning, de droogschuren en de kampong kunnen bezocht worden.

Nieuw Amsterdam ligt aan de samenvloeiing van de Surinamerivier en de Commewijne. Het districtcommissariaat en een politiepost zijn hier gevestigd. Er is ook een vissershaven. Het 18e-eeuwse Fort Nieuw Amsterdam is een openlucht museum en er is een mooie wandeling te maken over de buitenste dijk van het stervormige fort, dat werd gebouwd om de plantages in Commewijne te beschermen tegen aanvallen van piraten en vijanden vanuit zee.

Van Nieuw Amsterdam gaat een weg naar Mariënburg en Alkmaar. Onderweg zijn plantagehuizen en witte houten kerkjes van de Evangelische Broeder Gemeente te zien.

Mariënburg was vanaf 1882 een modelbedrijf. Hier werd suikerriet uit de wijde omgeving met een spoorlijn naartoe gebracht en in een fabriek verwerkt tot rietsuiker en rum. De bekende Marienburg-rum en Borgoe komen nu uit Paramaribo. De ruïne van de fabriek en de directeurswoningen zijn te zien aan een plein met reusachtige bomen. Er staan monumenten ter herinnering aan de Javaanse immigratie en de slachtoffers van een opstand van suikerarbeiders (1902) waarbij de plantagedirecteur werd gedood. Het bedrijf heeft gedraaid tot de jaren zestig en is uiteindelijk failliet gegaan. Langs de toegangsweg staan nog houten arbeiderswoningen en barakken.

Vanaf de steiger aan de Commewijnerivier bij Mariënburg vertrekken boten naar Frederiksdorp en Johanna Margaretha. Frederiksdorp was een politiepost naast een koffieplantage en is tegenwoordig een toeristen resort met historische en moderne gebouwen. In het legseizoen van de zeeschildpadden zijn er tochten naar Matapica. Ook zijn er fietstochten langs de rechteroever van de Commewijnerivier, waar verschillende plantages verkaveld zijn en er aan visserij en landbouw wordt gedaan. Op Rust en Werk worden garnalen en vis gezouten en gedroogd en is een aquacultuur bedrijf dat garnalen levert.

Door Commewijne loopt de Oost-west verbinding naar Tamanredjo, een Javaans dorp waar toeristen uit Frans Guyana kennis kunnen maken met de warungs. Bij Stolkertsijver ligt de brug over de Commewijnerivier. Langs deze weg is er tijdens de Binnenlandse Oorlog (1986 – 1991) hevig gevochten en hier en daar zijn nog verlaten woningen te zien met kogelgaten in de muren.

District Marowijne

District Marowijne grenst aan Commewijne. De hoofdplaats is Moengo, aan de Cotticarivier. In de omgeving werd bauxiet afgegraven en over de rivier getransporteerd naar de smelterij in Paranam. In het bauxietstadje werd vanaf de jaren 1930 een Amerikaans fabrieksdorp aangelegd, met zwembad, veehouderij, ziekenhuis, stadion, een club voor hoger kader en modelwoningen voor de werknemers. Inmiddels is het stadje in verval geraakt. De internationaal bekende Surinaamse kunstenaar Marcel Pinas haalt regelmatig kunstenaars naar Moengo, om samen met de plaatselijke bevolking te werken aan moderne kunst.

Vanaf de hoofdweg is er een zijweg naar Langatabiki aan de Marowijnerivier en de goudvelden bij Merian, waar de multinational Newmont haar werkterrein heeft.

Langs de Oost-West verbinding staat een metalen toren ter herinnering aan de slachtoffers van het marrondorp Moiwana, die in de binnenlandse oorlog door het Nationaal Leger werden doodgeschoten omdat er guerrillastrijders van het Jungle Commando verborgen zouden zijn. De slachtoffers waren voornamelijk vrouwen en kinderen. Zij worden in het kunstwerk van Marcel Pinas gesymboliseerd door metalen blokken, die afhankelijk van de leeftijd van de persoon hoger of lager zijn. Het afakaschrift, een geheimschrift van de marrons, is bij het monument gebruikt en is ook te zien op andere kunstwerken van Marcel Pinas.

Albina is het vertrekpunt van de veerboot naar Frans Guyana. Hier worden paspoorten afgestempeld en visa gecontroleerd. Wie met een korjaal oversteekt, gaat meestal niet langs de douane en mag in Frans Guyana alleen voor een kort bezoek naar Saint Laurent. Wie doorreist naar Cayenne zal bij een politiepost onderweg worden teruggestuurd. Vanuit Albina vertrekken goudzoekers met proviand en vaten brandstof stroomopwaarts naar de goudvelden aan de Marowijnerivier.

Vanuit Albina gaan ook piaka’s (zeewaardige boten) naar het inheemse dorp Galibi (Christiaankondre en Langamankondre). Touroperators vervoeren toeristen vanuit Paramaribo per bus naar Albina en vervolgens per piaka, voorzien van zwemvesten, naar Galibi. Bij vloed kan het water nogal onstuimig zijn. Galibi is een geliefde bestemming om de zeeschildpadden op de stranden te zien in het legseizoen (januari tot juli). Er is een zandstrand en er worden wandelingen door het inheemse dorp georganiseerd.

District Brokopondo

De hoofdplaats van district Brokopondo is Brownsweg, waar het districtsbestuur gevestigd is. Brownsweg is ontstaan in de jaren zestig, toen bewoners van marrondorpen die ontruimd moesten worden om het stuwmeer aan te leggen, hierheen verhuisden. De rechte rijen kleine houten huisjes op lage neuten en met zinkdaken staan er nog. Het dorp ligt niet aan de rivier en tegenwoordig werken de meeste mannen in de (illegale) goudmijnen. Brownsweg grenst namelijk zowel aan het Brownsberg natuurreservaat als aan de concessie van de multinational IAMGOLD. In de wijde omgeving zijn er illegale goudzoekers aktief, zowel met metaal detectoren (pio-pio) als met graafmachines en enorme tractoren.

De Brownsberg is een bekende toeristische bestemming. Op het plateau van de berg is het koel en vochtig, en in het regenwoud leven veel vogels, apen en andere diersoorten. De enorme oerwoudreuzen en de dichte begroeiing met lianen, bromelia’s en orchideeën zijn spectaculair. Helaas hebben goudzoekers delen van het oerwoud gekapt, waardoor erosie is toegenomen, kreekwater troebel wordt en de dieren zijn verjaagd door electrisch licht en lawaai van generatoren en waterpompen. Touroperators organiseren dagtochten en meerdaagse trips naar de Brownsberg, soms gecombineerd met verblijf op Overbridge of Ston Eiland.

Vanuit Brownsweg gaat er een weg langs de voet van de stuwdam naar Afobaka. Na de bouw van deze 40 meter hoge stuwdam voor het opwekken van waterkracht kon het water uit het stroomgebied van de Surinamerivier en de Sarakreek niet meer naar zee stromen. Langzamerhand steeg het waterpeil achter de dam en werd het stuwmeer steeds groter. Dorpen werden ontruimd en er staan nog steeds boomstammen en puntige boomstronken in het meer. Vanuit Afobaka, naast de stuwdam, vertrekken pontons en korjalen met vracht en goudzoekers naar de goudvelden rondom het stuwmeer, dat even groot is als de hele provincie Utrecht in Nederland. Op het stuwmeer wordt in de weekeinden veel gevist door sportvissers.

De stuwdam is na vertrek van ALCOA, het moederbedrijf van SURALCO, overgedragen aan de staat Suriname. De dam werd in begin jaren zestig gebouwd om met waterkracht electriciteit op te wekken, voor SURALCO en later ook voor Paramaribo. Een groot deel van de electriciteit voor het stedelijk gebied wordt nog steeds met waterkracht van de stuwdam geproduceerd. Een ander deel gaat naar IAMGOLD, een multinational die goud mijnt ten zuidwesten van de dam en in Saramacca. Het zijn open mijnen waar met enorme tractoren en graafmachines wordt gewerkt.

Vanuit Brownsweg leidt een weg in zuidoostelijke richting naar Atjoni, aan de Surinamerivier. Daar vertrekken korjalen stroomopwaarts naar de dorpen en ressorts in het binnenland. Er is geen openbaar vervoer, het toeristenressort dat u gaat bezoeken zorgt voor transport vanuit Paramaribo, en u gebruikt alle maaltijden ter plaatse. Er zijn weinig winkels in de dorpen in het binnenland, dus alles wat nodig is wordt vanuit Paramaribo aangevoerd. Sommige ressorts zijn met kleine vliegtuigen en vervolgens per korjaal bereikbaar.

Enkele bekende toeristen oorden langs de Surinamerivier zijn Isadou, Gunsi, Anaula, Danpaati en Kumalu. Aan de Gran Rio ligt Awarradam. De ressorts liggen in de omgeving van marrondorpen die in de 17e en 18e eeuw zijn gesticht door ‘weglopers’ (slaven die tijdens de periode van slavernij waren gevlucht van de plantages). Tijdens de tours kunt u kennis maken met hun levenswijze, muziek en dans. In het omringende oerwoud worden wandelingen gemaakt.

District Sipaliwini

Achter Zanderij begint de laterietweg naar Apoera, aan de Corantijnrivier. In de jaren zestig van de vorige eeuw werden er bosontsluitingswegen aangelegd. Ze zijn belangrijk voor transport van houtblokken (boomstammen). Zijwegen in zuidelijke richting leiden naar houtconcessies en goudvelden. De laterietwegen zijn vaak onbegaanbaar omdat ze in de regentijd en door zwaar transport kapot worden gereden.

Bij de brug over de Coppenamerivier moet er vaak betaald worden aan dorpelingen van Witagron om planken op de brug te leggen voordat uw voertuig er overheen kan rijden. Een paar uur varen stroomopwaarts van Witagron ligt het ressort Raleighvallen in het Centraal Suriname Natuur Reservaat. Meestal vliegen toeristen erheen vanuit Paramaribo. De gecombineerde bus- en bootreis duurt een hele dag.

Sipaliwini is het grootste en minst bewoonde district van Suriname, dat vrijwel alleen over de rivieren en per vliegtuig bereikbaar is. Er zijn geen wegen van de kustvlakte naar zuid Suriname. De Corantijnrivier vormt de grens met Guyana. Er is betwist grondgebied aan de zuidgrens tussen de bovenloop van twee rivieren. Ook aan de oostgrens met Frans Guyana is er betwist grondgebied. Grensovergangen met douane zijn er uitsluitend in Southdrain, ten zuiden van Nickerie, en bij Albina.

Marrons en inheemsen beschouwen de rivier als een weg, waar ze aan beide oevers familie hebben. Zij storen zich niet aan landsgrenzen. In verkiezingstijd probeert de Surinaamse overheid zoveel mogelijk mensen te voorzien van een identiteitsbewijs zodat ze als staatsburgers hun stemrecht kunnen uitoefenen.

De aanwezigheid van leger, politie, onderwijs en gezondheidszorg is beperkt tot strategische plaatsen. In het westen Nieuw Nickerie, Apoera en Kwamalasamoetoe en in het oosten Albina, Langatabiki, Stoelmanseiland en Dritabiki. Aan de Coppenamerivier Witagron, aan de Saramaccarivier Nieuw Jakobkondre.

De zuidgrens is een kronkelende lijn over de waterscheiding tussen Brazilie en Suriname. De rivieren in Brazilie stromen naar het zuiden, naar de Amazone. De rivieren in Suriname stromen in noordelijke richting naar de Atlantische Oceaan.

Het contrast tussen de Surinaamse en de Franse oever van de Marowijnerivier is enorm. Aan de Franse kant zijn er wegen van noord naar zuid, overheidsinstanties zijn duidelijk aanwezig. Toch hebben de Fransen ook te lijden van illegale goudzoekers. Het binnenland van Frans Guyana is een natuurreservaat waar uitsluitend onder strenge voorwaarden hout gekapt mag worden. Goudwinning is aan strenge regels gebonden.

Het binnenland van Suriname beschikt de laatste jaren over een netwerk van zendmasten van telefoonbedrijven, zodat de mobiele telefoon de rol van radiocommunicatie grotendeels heeft overgenomen. Waar er weinig mensen wonen, is er geen bereik.

Vanuit Paramaribo worden meerdaagse trips aangeboden naar Sipaliwini. Er zijn ressorts in Kabalebo, Arapahu (Corantijnrivier), Raleighvallen (Centraal Suriname Natuur Reservaat), Awarradam (Gran Rio) en Palumeu. Van massatoerisme is geen sprake omdat het transport van passagiers en alle benodigdheden met kleine vliegtuigen wordt uitgevoerd vanaf de luchthaven Zorg en Hoop in Paramaribo.

DE SURINAAMSE BEVOLKING

De Surinaamse bevolking komt uit verschillende delen van de wereld. De inheemsen (indianen) zijn de eerste bewoners van het amerikaanse continent. In de 17e eeuw kochten Europese kolonisten hout en bosproducten van de inheemsen. Later wilden zij suikerplantages aanleggen om suiker naar Europa te exporteren. Daarvoor waren veel arbeiders nodig, die werden uit Afrika gehaald. Het waren mensen die tot slaaf gemaakt waren; slaven werden als handelswaar verkocht. In Suriname werkten zij op plantages langs de rivieren, omringd door moerassen en oerwoud. Het was niet moeilijk voor slaven om weg te lopen, maar wel om in het oerwoud te overleven. Langzamerhand vormden deze weglopers grotere groepen, die dorpen stichtten, jaagden en aan landbouw deden. Af en toe gingen zij terug naar de plantages om vrouwen, gereedschappen en wapens te roven. Soms werden er ook moorden gepleegd.

De plantage-eigenaren en het koloniaal bestuur zijn toen oorlog gaan voeren tegen weglopers. Alle plantages moesten belasting betalen en manschappen leveren, die de bossen uitkamden en dorpen en kostgronden van de weglopers platbrandden. De nakomelingen van weggelopen slaven werden vroeger bosnegers genoemd, tegenwoordig marrons.

Na de afschaffing van de slavernij in 1863 waren er andere arbeiders nodig voor de suiker- en koffieplantages. Suriname was een Nederlandse kolonie, die grensde aan Berbice (Guyana), dat in Britse handen was. Daar haalde men contractarbeiders uit het dichtbevolkte India, een Engelse kolonie. Met toestemming van Engeland kwamen sinds 1873 contractarbeiders uit India naar Suriname, waar zij hindostanen worden genoemd. Na een conflict tussen Engeland en Nederland is de contractarbeid uit India stopgezet. Sindsdien werden contractarbeiders van het eiland Java in Nederlands-Indië gehaald, dat tot 1948 een kolonie van Nederland was. Zo zijn de Javanen naar Suriname gekomen.

Al deze bevolkingsgroepen leven in Suriname vreedzaam samen en hebben hun eigen cultuur bewaard (taal, godsdienst, muziek, traditionele kleding en keuken). In het dagelijks leven is er op school en op het werk contact tussen verschillende bevolkingsgroepen en draagt iedereen westerse kleding. Thuis spreken zij hun eigen taal en leven volgens hun tradities. Natuurlijk zijn er ook veel mensen met voorouders uit twee of meer bevolkingsgroepen, zij bepalen zelf met welke zij zich identificeren, of beschouwen zich als wereldburgers.

Inheemsen

In het verre zuiden van Suriname zijn stenen bijlen en pijlpunten aangetroffen van jagers en verzamelaars die al duizenden jaren voor onze jaartelling dat gebied bewoonden. Vanaf 3000 voor onze jaartelling leefden aan de Corantijn en Maratakkarivier inheemsen die aan landbouw deden en aardewerk maakten. Tegenwoordig zijn er verschillende Caraïben en Arowakken volkeren in Suriname, zowel in de dichtbevolkte kustvlakte als in het moeilijk bereikbare binnenland. In de 17e eeuw stierven inheemsen massaal aan ziekten die door de Europeanen werden meegebracht en waartegen zij geen weerstand hadden (o.a. griep en tuberculose). De inheemsen wilden geen slavenarbeid verrichten en trokken verder landinwaarts.

In inheemse dorpen bestaat er traditioneel gezag. Het dorpshoofd (de kapitein) verdeelt werkzaamheden en kostgronden. De Surinaamse overheid houdt nauwelijks rekening met de levenswijze en de rechten van inheemse volkeren, die in internationale verdragen zijn vastgelegd. Surinaamse en buitenlandse bedrijven krijgen concessies voor houtkap, zandafgravingen en goudwinning in de buurt van inheemse dorpen en jachtgebieden. Milieuvervuiling en watervervuiling zijn het gevolg. Overheidsdiensten zoals bureau burgerzaken, politie, ziekenhuizen en scholen ontbreken in vele inheemse dorpen. De RK en pinkstergemeente kerken hebben sommige overheidstaken overgenomen.

De joodse gemeenschap was belangrijk in de 17e en 18e eeuw. Zij hadden know-how en investeerden in suikerplantages. Het waren sefardische joden uit Spanje en Portugal. In de 19e eeuw kwamen ook ashkenazische joden uit Oost-Europa naar Suriname. De joodse gemeenschap is nu zo klein dat er in de synagoge bijna geen erediensten gehouden kunnen worden. Veel Surinaamse joden hebben zich bekeerd tot het christendom, zijn geëmigreerd, of in de tweede wereldoorlog in Europa slachtoffer geworden van de jodenvervolging.

AfroSurinamers in Paramaribo en de kustvlakte werden na afschaffing van de slavernij massaal gedoopt en konden onderwijs volgen en een beroep leren. Mannen gingen in het binnenland werken als balata bleeder (rubbertapper) of in de goudwinning.

Voor de marrons veranderde er weinig, zij hadden zichzelf al eerder bevrijd uit de slavernij en bleven ver van de kustvlakte wonen. Het traditioneel gezag, bestaande uit granmans, kapiteins en basja’s, bestuurt de dorpen. Kerkgenootschappen stuurden missionarissen en zendelingen en bouwden kerken, scholen en ziekenhuizen. Tijdens de binnenlandse oorlog (1986 – 1991) verhuisden vele marrons naar Frans Guyana en Paramaribo.

Hindostanen hadden als contractarbeiders het recht om na afloop van hun contract terug te keren naar India, of in Suriname te blijven, waar zij grond kregen van de overheid om zich te vestigen als kleine boeren. Verlaten plantages werden verkaveld in Saramacca en Commewijne. Zo hadden hindostanen de mogelijkheid om een bestaan op te bouwen en hun kinderen naar school te sturen en later een ander beroep te kiezen.

Ook de Javanen konden na afloop van hun contract grond krijgen en zich in Suriname vestigen. In Domburg, Lelydorp en Tamanredjo wonen veel Javanen. De Javaanse taal wordt steeds minder gesproken, maar de Javaanse keuken en cultuur zijn populair.

Europeanen zijn ofwel recente immigranten, vaak gepensioneerden, ofwel nakomelingen van een groep Hollandse boeren die rond 1850 naar Suriname zijn gekomen. Deze ‘boeroes’ hebben nu vaak bedrijven die diensten verlenen aan multinationals.

Er zijn twee Chinese gemeenschappen in Suriname; de eerste groep arriveerde rond 1850 en van oudsher hebben zij kleine winkeltjes op straathoeken. Zij zijn geïntegreerd in de Surinaamse bevolking en tegenwoordig aktief in alle mogelijke beroepen.
Sinds de Volksrepubliek China emigratie heeft toegestaan, komt een nieuwe groep chinezen naar Suriname als werknemers van Chinese bedrijven, of op uitnodiging van een familielid. Zij hebben dan een schuld aan degene die hen naar Suriname heeft gehaald en moeten die door jarenlange arbeid aflossen. Deze nieuwe Chinezen werken in supermarkten, of in de houtkap en goudwinning in het binnenland.

Brazilianen zijn in Paramaribo aktief in de handel, hotels en restaurants en in het binnenland in de goudwinning. Zij werken op concessies die zij huren van Surinamers, aan wie een percentage van de opbrengst betaald wordt. De Brazilianen investeren in machines, en dragen de kosten voor personeel, transport, infrastructuur en voeding.

Haitianen werken meestal in de landbouw en verkopen groente. Haitiaanse vrouwen lopen met manden op het hoofd en een boodschappentas met wieltjes door de straten van Paramaribo om huis aan huis groente te verkopen.

Libanezen zitten sinds de 19e eeuw in de internationale textielhandel. Ook in Suriname is er een kleine Libanese gemeenschap, die eigenaar is van een aantal kledingzaken in de binnenstad van Paramaribo. Bekend is Readytex, een kleding- en stoffenwinkel die ook souvenirs verkoopt. Tegenwoordig hebben zij een artgallery in een historisch pand aan de Steenbakkerijstraat.

Colombianen en Cubanen zijn zowel in Paramaribo als in de goudvelden werkzaam. De aardolie industrie trekt steeds meer ingenieurs aan uit Peru en Ecuador, dit zijn meestal expats met korte contracten.

Grote gemeenschappen met Surinaamse roots zijn er in Nederland, de Antillen, Miami en New York. Surinamers kan je overal ter wereld tegenkomen, ze zijn gewend om met verschillende culturen om te gaan en leren snel vreemde talen. Dat is logisch, want Suriname is de wereld in miniatuur formaat!

GODSDIENSTEN IN SURINAME

In een land met veel bevolkingsgroepen zijn er ook veel godsdiensten. Overal zijn zie je hindoetempels, moskeeën en kerken, van heel groot tot offerplaatsen in een hoek van het erf.

De eerste eigenaren van suikerplantages in Suriname waren Joden. Zij bouwden in de zeventiende eeuw een synagoge op de Jodensavanne, waarvan nog de resten te zien zijn. In Paramaribo zijn er 2 synagogen, de ene is verhuurd aan een computerzaak en de andere is in gebruik als synagoge. Bekend is de foto van de Neve Shalom synagoge naast de moskee van de Ahmadiya beweging aan de Keizerstraat. De synagoge heeft een klein museum en een badhuis en kan op afspraak worden bezocht.

Europese kolonisten brachten de Protestantse godsdienst mee. De oudste kerken zijn tijdens stadsbranden verloren gegaan. De Centrumkerk op het Kerkplein is Nederlands Hervormd en de Maarten Lutherkerk aan de Waterkant is Luthers. In de koloniale tijd werden ze uitsluitend bezocht door Europeanen. Beide kerken hebben mooie kerkorgels.

De Evangelische Broedergemeente (EBG), ook bekend als Herrnhutters, of Moravische Broeders, is in de 18e eeuw ontstaan in Duitsland en sinds 1735 aktief in Suriname. Zij wilden het christelijk geloof verkondigen aan tot slaaf gemaakten, en werden door plantage eigenaren tegengewerkt. Volgens de Bijbel zijn voor God alle mensen gelijkwaardig, en in Suriname was dat niet het geval.

De Grote Stadskerk aan de Steenbakkerijstraat is de hoofdkerk van de EBG. Duitse zendelingen leerden “negerengels” (sranantongo), en al snel werd in de volkstaal gepreekt en gezongen. Nog steeds heeft de EBG veel Afrosurinaamse gelovigen. Ook de Rust en Vredekerk en de Noorder Stadskerk zijn EBG kerken. Zodra het mogelijk was, kwamen er kerken in het plantage gebied in Commewijne en Coronie. Deze houten kerkjes zijn meestal witgeschilderd en hebben kleine kerktorentjes.

Vanuit de EBG werd in 1768 de firma Kersten opgericht, eeuwenlang een toonaangevend warenhuis. Onder de Kersten Holding vallen 21 surinaamse bedrijven met aktiviteiten zoals handel in auto’s en machines, productie van cement en beton, hotelexploitatie en ressort Berg en Dal.

Langs de bovenloop van de Surinamerivier en de Saramaccarivier werden Evangelische Broeder Gemeenten gesticht in marrondorpen. Dit ging moeizaam, want niet alle dorpen verleenden toestemming. Waar er een kerk was, kwam ook een school en op strategische plaatsen een hospitaal. Zendelingen deden het werk en de kosten werden gedragen door de kerken en door het Zendingsgenootschap in Zeist, Nederland. Tegenwoordig subsidieert de Surinaamse overheid de bijzondere scholen en zijn er ook openbare scholen. De kerken en de overheid beschikken over te weinig geld om alles draaiende te houden, wat te zien is aan de schoolgebouwen en onderwijzerswoningen.

De Roomskatholieke Kerk kon in Suriname pas in de 19e eeuw met haar aktiviteiten starten en richtte zich op de kustvlakte en inheemsen (indianen). Het bisdom Paramaribo valt onder het aartsbisdom in Trinidad en de Surinaamse bisschop neemt deel aan de Caraibische bisschoppenconferentie, die weer verantwoording aflegt aan de paus in Rome. De congregatie van de Redemptoristen is aktief in Suriname.

De geel en grijs geschilderde Sint Petrus en Paulus Kathedraal met haar twee torens aan de Henck Arronstraat, is de grootste houten kerk van Suriname. De binnenzijde is ongeschilderd cederhout. De kerk staat scheef en is met veel moeite gerestaureerd. Sinds 2014 heeft zij de status van basiliek. Er worden af en toe concerten gehouden en Peerke Donders is er begraven.

Het RK bisdom is eigenaar van gebouwen waarin de Muziekschool en een kantorenunit gevestigd zijn, en het Bisschopshuis. De wijk achter de kathedraal tot aan de Mahonylaan is ook katholiek gebied. Er staan een stadion, het Sint Vincentius Ziekenhuis, aktiviteitencentrum Ons Erf, de Heilige Driekoningen Kerk en andere kerkgebouwen. Naast ‘s Lands Hospitaal zijn er nog een klooster en bejaardenhuis Fatima Oord. Kortom, een groot aantal monumenten die zo goed mogelijk worden onderhouden.

Peerke Donders was een zendeling uit Tilburg. Van 1842 tot 1856 was hij kapelaan in Paramaribo. Hij stond kritisch tegenover de slavernij en hardhandige lijfstraffen en verdeelde voedsel en kleding onder de armen. Van 1856-1882 en 1885-1887 werkte hij in de leprakolonie Batavia aan de Coppenamerivier. In die tijd was er geen genezing voor lepra, en lepralijders werden buiten de maatschappij geplaatst. Peerke Donders troostte en verzorgde de zieken en maakte hun hutten schoon. In 1982 is hij door de paus in Rome zalig verklaard. Er worden regelmatig bedevaarten georganiseerd naar Batavia.

De Pinksterbeweging en Jehova’s Getuigen hebben aanhangers uit verschillende bevolkingsgroepen. Deze kerken trekken gelovigen uit andere christelijke gemeenten. Er zijn ook Braziliaanse pinkstergemeenten in Suriname aktief onder goudzoekers en hun gezinnen.

Hindostaanse contractarbeiders uit Brits Indië (nu India) brachten hun godsdienst mee naar Suriname, namelijk de traditionele Sanathan Dharm en later ontstond Arya Dewaker. In traditionele tempels en heiligdommen ziet u beelden van vele kleurrijke goden. In Paramaribo staat een bekende tempel aan de Koningstraat, en er zijn onder de Wijdenboschbrug in Commewijne en bij Weg naar Zee bedevaartplaatsen van de Sanathan Dharm waar grote beelden in de open lucht staan. Overal in de kustvlakte zijn er kleinere hindoetempels, in Nickerie aan de Zeedijk. Bij aanmeerplaatsen van vissersboten worden offers gebracht en vlaggen geplant. Ook in de hoeken van tuinen kunt u kleine offerplaatsen zien.

Aanhangers van Arya Dewaker leggen de nadruk op het volgen van de Veda’s, de heilige geschriften. Zij beschouwen de goden van de Sanathan Dharm als mythologische figuren, of helden uit het verleden en vereren hen niet. De hoofdtempel van de Arya Dewaker staat aan de Wanicastraat (Johan Adolf Pengelstraat). Op muurschilderingen ziet u de heilige geschriften en de stichter van de beweging. Naast de tempel staan een school en een weeshuis. Ongeveer 80% van de surinaamse hindoes zijn volgelingen van Sanathan Dharm en 20% van Arya Dewaker.

In Suriname zijn er moslims uit India en uit Indonesië. De Indiase moslims vormen een kleine groep onder de nakomelingen van contractarbeiders uit India.
De eerste Javaanse contractarbeiders waren westbidders, zij richtten hun gebed naar het westen, omdat zij dat in Indonesië gewend waren. Later ontdekte men dat Mekka ten oosten van Suriname ligt, en ontstond de groep oostbidders.

De hoofdmoskee van de Amadiya moslims ligt aan de Keizerstraat, naast de synagoge. Een bekende moskee van de Surinaamse Moslim Associatie ligt aan de Kankantriestraat. In de kustvlakte en in Moengo zijn er grote en kleine moskeeën van verschillende stromingen.

Moslims in Indonesië zijn veel strenger dan in Suriname, waar de moslims vrijer en liberaler zijn. Dat is te zien aan de westerse kleding van de meeste Javaanse vrouwen, die alleen tijdens de ramadan en in de moskee traditioneel gekleed gaan. Veel Surinaamse Javanen volgen christelijk onderwijs en zijn thuis praktiserend moslim. Er zijn ook aanhangers van het javanisme, dat ouder is dan de islamitische traditie.

De inheemsen in Suriname hebben een natuurgodsdienst. Alle dieren, het oerwoud, bergen, rivieren en watervallen zijn bezield. De piyaiman is een medicijnman, raadgever en maakt contact met de voorouders. Ook in christelijke dorpen zijn er nog piyaimannen aktief. Inheemse verhalen en mythen zijn in het verleden verzameld door zendelingen, en zijn voor westerlingen moeilijk te begrijpen. Christelijke zendelingen hebben de inheemsen in Zuid Suriname gestimuleerd om te stoppen met rondtrekken in uitgestrekte gebieden en zich te vestigen in dorpen, wat het gemakkelijker maakte om kerken en scholen te bouwen.

Afrosurinamers hebben uit Afrika culturele gebruiken meegebracht, die in Suriname vermengd zijn met joodse en christelijke elementen. In de kustvlakte kent men de winti traditie, waarin geesten van voorouders en de natuur belangrijk zijn. Wanneer nakomelingen van afrosurinamers in Nederland psychische problemen hebben, zoeken zij vaak hulp in Suriname. Deze kan bestaan uit een aantal dagen isolatie bij een bonuman en een kuur van kruidenbaden. Op de Vreedzaam markt en in Kulturu Winkri in Paramaribo zijn ingrediënten te koop en een bonuman zoekt zelf kruiden en benodigdheden in het bos. Er worden ook oso-dresi gemaakt om de geestelijke en lichamelijke conditie te verbeteren. Deze werden vooral tijdens de corona pandemie veel gebruikt door alle bevolkingsgroepen.

In het binnenland zijn er ‘heidense’ en ‘christelijke’ marrondorpen. In de ‘heidense’ dorpen zijn er verschillende plaatsen waar contact wordt gemaakt met de voorouders. Dit zijn kleine omheinde plekken waar meestal een houten kruis staat, omhuld met geruite stoffen (panyi). Aan de voet ervan staan antieke kruiken en flessen die door ‘weglopers’ waren meegenomen van de plantages. Offers zijn meestal alhohol, zoete dranken en voedsel.

Na overlijden van een dorpsbewoner vinden uitgebreide plechtigheden plaats en wanneer een granman (stamhoofd) overlijdt, kunnen deze rituelen maanden duren.

Chinezen in Suriname zijn vaak christenen. Er zijn ook confucianisten en boeddhisten. Tradities zoals Feng Shui, massage en acupunctuur hebben een spirituele achtergrond. Chinezen gaan eenmaal per jaar naar de Chinese begraafplaats om de graven van voorouders schoon te maken en voedsel te offeren. Over hun volksgodsdienst is weinig bekend.

Surinamers zeggen: ala kerki bun: alle kerken zijn goed!

FEESTDAGEN IN SURINAME

In Suriname worden feestdagen thuis, in kerken, moskeeën en tempels en in het openbaar gevierd. In Paramaribo is dat meestal aan de Waterkant, op het Onafhankelijkheidsplein en in de Palmentuin. Enkele feestdagen hebben geen vaste datum omdat ze worden vastgesteld met de maankalender.

1 januari: Nieuwjaarsdag
Een vrije dag om uit te slapen.

Januari: Chinees Nieuwjaar
Aktiviteiten en recepties bij Chinese verenigingen. De Leeuwendans wordt op straat of bij een evenement opgevoerd.

26 januari: Herdenking Kodjo, Mentor en Present
In 1832 stichtten zij brand in de houten stad Paramaribo. Zij werden zelf levend verbrand en tegenwoordig gezien als verzetsstrijders tegen het koloniale bewind. Op het busplein aan de Heiligenweg staat een monument waar kransen worden gelegd en vervolgens wordt een prodowaka (parade in feestkleding) gehouden naar het beeld van Kwakoe, dat met gebroken ketenen de afschaffing van de slavernij symboliseert.

25 februari: Herdenking van de staatsgreep in Suriname op 25 februari 1980
Het politiebureau aan de Waterkant, hoek Watermolenstraat, werd in brand geschoten. Bij het revolutiemonument dat daar nu staat, wordt 24 februari ’s avonds laat een bijeenkomst gehouden.

Februari of maart: Holi-Phagwa
Een nationale feestdag. Op de avond van volle maan vindt de holika verbranding plaats bij een aantal hindoetempels. Volgens traditie wordt een brandstapel aangestoken door de pandit als teken van opruimen van het slechte en overwinning van het goede. Het is ook het einde van het jaar en van de winter. Na de holika verbranding zijn er optredens van chautal muziekgroepen, voordracht en dans, zowel klassiek Indiaas als Bollywoodstijl. Indiase kleding wordt geshowd. Vegetarische snacks, alcoholvrije dranken en vegetarische maaltijden worden aangeboden aan de aanwezigen.
Phagwa: de volgende ochtend wordt thuis phagwa gevierd. Het spelen met gekleurd poeder en parfum maakt verschillen onzichtbaar tussen jong en oud, rijk en arm, iedereen is met phagwa gelijk. Later op de dag familiebezoek of phagwa vieren in de Palmentuin, waar alle bevolkingsgroepen en toeristen meedoen en elkaar bestrooien met kleursel. Bekenden feliciteren elkaar met het nieuwe jaar. Een speciale attractie is de Makhan Chor battle tussen groepen mannen die een menselijke toren bouwen om zo snel mogelijk een pot kleursel leeg te gooien, die op 5 tot 7 meter hoogte hangt. Dit symboliseert de pot met boter, die heel hoog werd opgehangen, omdat de jonge Krishna er steeds van snoepte.

Goede Vrijdag en Pasen
Christelijke feestdagen waarop in kerkdiensten de kruisiging en wederopstanding van Jezus Christus wordt herdacht.

Wandelmars
De week na Pasen wordt in Paramaribo de avondvierdaagse gehouden, bekend als de wandelmars. Deelnemers zijn individuele lopers, culturele verenigingen, politieke partijen, bedrijven, ziekenhuizen en overheidsinstanties. De kleding van de wandelgroepen wordt gesponsord en ze studeren danspassen in. Brassbands, inheemse en afrosurinaamse muziekgroepen zorgen voor muziek en ritme. De wandelmars lijkt op carnaval en er wordt iedere dag een andere route gelopen.

1 mei: Dag van de Arbeid
Dit is een vrije dag in Suriname. Politieke partijen organiseren bijeenkomsten en feesten.

Bodo (Id-Ul-Fitre of Suikerfeest)
Dit is de afsluiting van de islamitische vastenmaand, de Ramadan. Op het Onafhankelijkheidsplein in Paramaribo en in moskeeën in het hele land komen moslims na zonsopgang bijeen voor een dankdienst. Iedereen draagt traditionele kleding, de vrouwen met witte sluiers die tijdens het gebed worden afgedaan. Het is prachtig om te zien. Preek en toespraken zijn in het Javaans, Arabisch en Nederlands. Na afloop worden zoete snacks en waterijsjes aangeboden aan de aanwezigen. Moslims die gevast hebben feliciteren elkaar en ruzies worden bijgelegd.

Id-Ul-Adha (het islamitische Slachtfeest)
De gedenking dat Ibrahim (Abraham) zijn zoon aan God wilde offeren, maar het offer werd geweigerd en in plaats daarvan werd een schaap geofferd. Op deze dag worden schapen, geiten, of koeien geslacht, en het vlees wordt verdeeld onder degene die het dier offert, vrienden, familie en buren. De armen staan in de rij bij moskeeën en krijgen een deel.

5 juni: Herdenking Hindostaanse Immigratie (1873 – 1916)
Bij het standbeeld van Baba en Mai naast het kabinet van de President worden toespraken gehouden en de beelden worden versierd met mala (bloemenkransen).

1 juli: Keti Koti (dag der Vrijheden)
Op 1 juli 1863 werd in Suriname de slavernij afgeschaft. Vrijgemaakte slaven moesten nog 10 jaar op de plantages blijven werken en waren pas in 1873 vrij om hun eigen weg te gaan. Speciale kerkdiensten in christelijke kerken worden soms gevolgd door prodo waka (parade in feestkleding). Het standbeeld van Kwakoe op de kruising Dr. Sophie Redmondstraat en Zwartenhovenbrugstraat wordt versierd met panyi (heup- en schouderdoeken), politici houden toespraken leggen kransen. Langs de Waterkant en in de Palmentuin gaat men wandelen in afrikaanse en marron kleding. Optredens van culturele muziek- en dansgroepen.

9 augustus: Dag der Inheemsen
Deze dag is door de Verenigde Naties ingesteld en sinds 2007 een vrije dag in Suriname. Inheemsen komen naar de Palmentuin in Paramaribo om in feestkleding en met sambura trommels hun traditionele zang en dans te presenteren. Sieraden gemaakt van kralen en zaden, inheemse schouderdoeken en pepre watra, soep van cassavewater met vis of bus’meti (wildvlees), geserveerd met cassavebrood, wordt te koop aangeboden. Dit is een unieke gelegenheid om peprewatra te proeven; het staat niet op de kaart van restaurants. Door de mierenproef zonder klagen te ondergaan kun je tonen dat je niet bang bent voor pijn.

9 augustus: Dag van de Javaanse Immigratie (1890 – 1939)
Deze dag wordt gevierd in cultureel centrum Sana Budaya in Paramaribo en bij Javaanse monumenten in andere plaatsen. Er zijn voetbalwedstrijden, optredens van dansgroepen, djaran kepang (dansers die zich in trance gedragen als paarden, apen, slangen of tijgers), en verkoop van Javaanse gerechten en kleding.

10 oktober: Dag der Marrons
Herdenking van de vrede die in 1760 werd gesloten tussen weggelopen slaven die een vrijstaat hadden gesticht in het binnenland van Suriname en de koloniale autoriteiten. Bij het monument gemaakt door kunstenaar Marcel Pinas, op de hoek van de Wanicastraat (Johan Adolf Pengelstraat) en de Gravenstraat (Henck Arronstraat), worden kransen gelegd en een prodo waka (parade in feestkleding) van marrons en muziekgroepen gaat naar het Onafhankelijkheidsplein. Er wordt de hele dag feest gevierd.

20 oktober: Dag van de Chinese Immigratie (sinds 1853)
In 2008 werd in Nieuw Amsterdam door president Venetiaan een monument van kunstenaar Paul Woei onthuld. Daar worden kransen gelegd en de Chinese verenigingen organiseren aktiviteiten.

Divali (het lichtjesfeest van de hindoes)
Dit wordt gevierd op vijf dagen rond de donkerste nacht van het jaar (nieuwe maan in oktober of november). Huizen worden extra goed schoongemaakt en er wordt gevast. In iedere kamer en op de hoeken van het erf worden kleine aardewerk olielampjes (dia’s) geplaatst en een vegetarische maaltijd bereid. Op het Onafhankelijkheidsplein in Paramaribo brandt vijf dagen een reuze dia, een enorme olielamp. Na de autoriteiten mag iedereen olie offeren. Door de lucht arriveren Hanoeman met zijn gouden knots en een zwaan met Sri Rama en Sita. Er zijn muziekgroepen, voordrachten en toneelstukken te zien, waarin de overwinning van het goede op het kwade wordt uitgebeeld.

25 november: (Srefidensi)
Dit is de datum waarop Suriname in 1975 onafhankelijk werd van Nederland. Het wordt gevierd met een militaire parade, de president geeft een receptie in het paleis en de rest van de dag is het feest.

25 en 26 december: Kerst
De week ervoor worden er kerstconcerten georganiseerd op het Onafhankelijkheidsplein en op de stoep van de Surinaamse Bank en TELESUR. Op het Onafhankelijkheidsplein staat een grote kerstboom en bedrijven maken de gevels schoon en hangen feestverlichting op.

31 december: Oudjaarsdag
Om 12 uur ’s middags sluiten de winkels in het centrum van Paramaribo het jaar af met pagara’s (vuurwerkslingers met aan het einde een luide knal). Voorheen werden ze opgehangen aan een vlaggenstok of lantaarnpalen, maar de laatste jaren liggen ze op het asfalt van de Domineestraat, Kerkplein en Keizerstraat. Soundtrucks met populaire surinaamse muziekgroepen, vaak ook uit Nederland, rijden rond. Vanaf half december worden talloze privéfeesten georganiseerd en denkt niemand meer aan werken. Mofo-yari (eind van het jaar) wordt beschouwd als een gevaarlijke periode waarin je extra voorzichtig moet zijn, omdat er kwade geesten rondzwerven. Op het Onafhankelijkheidsplein kan je op oudjaarsdag een wasi nemen met switi watra om het nieuwe jaar goed te beginnen. Anderen doen dit thuis met hun familie, vlak voor middernacht.

Wanneer u in Suriname bent, kunt u meegenieten van evenementen en nationale feestdagen. Surinamers zullen u uitnodigen om mee te doen!

SURINAAMSE KEUKEN

De Surinaamse keuken kent gerechten uit verschillende werelddelen, die zijn aangepast aan Surinaamse omstandigheden en producten. In Suriname is er een grote verscheidenheid aan groenten en fruit die in Nederland niet te vinden zijn, omdat ze niet lang bewaard kunnen worden, of soms tegen hoge prijzen in toko’s verkrijgbaar zijn.

Speciale gerechten worden thuis bereid voor religieuze- of familiefeesten en staan niet op het menu van restaurants. Peprewatra, een soep van de Surinaamse inheemsen, wordt bereid met het uitgeperste en gekookte sap van de bittere cassave en kan gevuld worden met peper, vis of bus’meti (bosvlees); vlees van wild uit het oerwoud. De soep wordt uit een kalebas of kom gegeten met cassavebrood en met de vingers.
Op de dag der inheemsen, 9 augustus, kunt u peprewatra vinden bij de inheemse kraampjes in de Palmentuin. Een unieke gelegenheid!
Kasiri is cassavebier, dat op inheemse feesten in de dorpen wordt bereid in afgedankte korjalen en in enorme hoeveelheden wordt gedronken!

In de koloniale tijd en tot 1950 waren er geen koelkasten en diepvriezers. Vis en vlees werden gezouten en gedroogd, groente werd in zout ingelegd of gefermenteerd en wanneer er in het seizoen een overvloed aan fruit was, werd het verwerkt tot stroop, chutney of zuurgoed. Nog steeds wordt er in Suriname veel zoutvlees, zuurkool, bruine bonen en bakkeljauw (zoute vis) gegeten. Deze gerechten zijn populair op de nationale feestdag Keti Koti (1 juli), de herdenking van de afschaffing van de slavernij in 1863. Gron-nyan (aardvruchten) zoals cassave, zoete patat en napi en gekookte of gebakken banaan horen daarbij.

Door gerechten te eten uit de koloniale tijd, worden de voorouders herdacht, die in de slaventijd op de plantages werkten. Zij kregen een rantsoen zoute vis, zoutvlees en droge bonen en plantten zelf bananen en aardvruchten, jaagden en visten. Bekende gerechten zijn her’ heri, gron nyan met zoute vis en een gekookt ei; BB met R (bruine bonen met rijst). De bruine bonen worden met zoutvlees, kip en adyumapeper bereid. Pindasoep is ook een traditioneel creools gerecht. Gemberbier wordt gemaakt voor familiefeesten. Deze specialiteiten staan wel bij surinaamse restaurants op de kaart. Andere creoolse gerechten zijn erwtensoep met heel veel kip, zoutvlees, varkenspootjes, peper, en zuurkool. Moksi alesi is rijst met verschillende soorten pesi (gedroogde bonen), zoutvlees en kip. In Suriname worden botten en graten niet uit het vlees en de vis verwijderd, dus opletten met eten! Kinderen werden vroeger grootgebracht met pap van bananenmeel of korenmeel (maismeel) en verse melk.

Eenvoudige Javaanse restaurants heten warungs. In Paramaribo vind je ze in Blauwgrond en ook langs de Indira Gandhiweg bij Lelydorp. Javaanse gerechten werden vroeger geserveerd op paloeloe- en bananenbladeren. Populair zijn Javaanse nasi en bami, telo met trie (gebakken cassave met kleine gepeperde zoute visjes), petjil (verschillende geblancheerde groenten, zoals dagoeblad, kool en taugé) met pindasaus.
Saoto soep is kippebouillon met citroengras, Javaanse specerijen, stukjes kip, groenten, taugé en een gekookt ei. Bij saoto wordt witte rijst, peper en ketjap gegeven die naar smaak in de soep worden gedaan.
Saté met soyasaus of pindasambal wordt in alle warungs verkocht.
Op de Javaanse zondagmarkt in Paramaribo Noord zijn deze gerechten en kleine snacks te koop, die worden bereid met maismeel, cassavemeel en kleefrijst. Belangrijke ingrediënten in de Javaanse keuken zijn trassie (garnalenpasta), verschillende soorten vers gemaakte sambal, ketjap, verse peper en kruidenmengsels die door de kokkin worden samengesteld, gestampt en gebakken. Indonesische restaurants serveren rijsttafel, die bij warungs niet op het menu staat.
Cassavechips, bananenchips en verborgen pinda worden gemaakt door kleine bedrijfjes en zijn in supermarkten te koop.
Een bekende Javaanse drank is dawet, een zoete rose gekleurde drank van citroengras, kokosmelk, stroop en maizena bolletjes.
In de Javaanse keuken wordt pittig en zoet-zout gegeten.

Roti shops verkopen roti, een platte pannenkoek met aardappel (roti alubharie) of gemalen kikkererwten (roti dalbharie). De standaard roti wordt gevuld met kip in massala, in stukjes gekapt, kousenband en gekookte aardappel. In het weekeinde eventueel met doks of schapenvlees. Massala is een Indiase kerriemix die op de bovenverdieping van de Centrale Markt in verschillende soorten te koop is.
De hindostaanse kraampjes op de markt verkopen ook benodigdheden voor hindoe feesten, wierook, dia’s (aardewerk olielampjes) en godenbeelden. Op hindoefeestdagen wordt vegetarisch gegeten. Op het Holifeest wordt op het tempelterrein Holika (een heks) symbolisch verbrand op een brandstapel, en na een culturele show met dans, poëzie en muziek staat een vegetarische maaltijd klaar voor alle aanwezigen. Deze bestaat uit roti, dal (een gerecht van gele spliterwten), rijst, kousenband, pompoen, aardappel, en chutney. Tegenwoordig wordt het niet meer op lotusbladeren geserveerd, maar nog wel met de handen gegeten. De volgende dag is het Phagwa feest, families gaan bij elkaar op bezoek en overgieten elkaar met parfum en kleursel. Dit feest wordt ook in de Palmentuin gevierd door alle surinamers gezamenlijk.
Hindostaanse snacks die vaak op scholen worden verkocht zijn samosa (driehoekige gefrituurde vegetarische pasteitjes). Bara ziet er uit als een donut, maar is niet zoet. Het gefrituurde deeg wordt gemengd met minuscule stukjes groente. Tussen 2 bara’s gaat er pittige chutney, van aardappel, manja lange birambi, pomme citere, enz. Chutneys uit de huisindustrie zijn verkrijgbaar in supermarkten.

Gerechten waarvan men veronderstelt dat ze door de Portugese joden naar Suriname zijn gebracht, zijn pom en pastei. Pom is een ovengerecht bereid met geraspte pomtayer, een enorme vochtige en vezelige knol, in Nederland kant en klaar ingevroren te koop. De vulling bestaat uit kip, zoutvlees of voor vegetariërs tahoe, en zuur. De smaak is zoetzuur en de kwaliteit van de pomtayer is heel belangrijk. Pastei is een ovengerecht van bladerdeeg, gevuld met doperwten, wortelen, stukjes kip en hardgekookt ei. Het zijn tijdrovende gerechten die in een restaurant niet even snel kunnen worden klaargemaakt. Op feestdagen en op bestelling zijn ze wel verkrijgbaar.

In Suriname wordt veel kip en vis gegeten. Om religieuze redenen eten hindoes geen rund en moslims eten geen varken. Op feesten wordt daarom meestal kip bereid. In de Javaanse en Chinese keuken worden alle soorten vlees gebruikt, meestal gemarineerd (ingelegd) met soyasaus, knoflook, peper en kruiden.

Chinese restaurants zijn er in verschillende soorten. Eenvoudige restaurants hebben Chinese nasi, bami of tjauw min met kip of moksi meti (verschillende soorten vlees, zoals kip en varken) of rijst kip met gestoofde groenten en nog een paar gerechten. Het zijn afhaalrestaurants met formica tafels onder het licht van tl-buizen. Grote Chinese restaurants hebben tientallen gerechten op de menukaart en daar eet je aan tafels met tafelkleden en vaak een ronddraaiend plateau waar de verschillende gerechten op staan.

Braziliaanse restaurants vind je in Paramaribo Noord, klein Belém, waar de Brazilianen wonen en waar goudzoekers af en toe een week vakantie vieren. Braziliaanse supermarkten verkopen alles wat er in het bos nodig is voor de goudwinning, van machines en gereedschappen tot hangmatten en Braziliaanse levensmiddelen.

Kookcursussen

Does Travel & Cadushi Tours biedt verschillende kookcursussen aan o.a.:

  • Alle gerechten uit de Creoolse keuken o.a. pom en pastei
  • Alle gerechten uit de Hindoestaanse keuken o.a. roti en bara
  • Alle gerechten uit de Javaanse keuken o.a. nasi, bami en telo
  • Alle gerechten uit de Chinese keuken o.a. moksi meti

Drankjes

Daarnaast kunt u ook leren om verschillende drankjes te bereiden o.a.:
gemberbier, tamarinde siroop en dawet.

FRUIT EN VRUCHTEN IN SURINAME

Verschillende soorten fruit zoals manja (mango), ananas, watermeloen, awarra, zuurzak, sapotille, sterappel, markoesa (passievrucht), citrusvruchten en fransman birambi (carambola of stervrucht) zijn alleen in het seizoen verkrijgbaar en de rest van het jaar bijna niet. Vers fruit koop je op de markt of bij kraampjes langs de weg. Supermarkten verkopen import fruit zoals druiven en ‘ijsappels’, maar ook producten van de Surinaamse huisindustrie, zoals sappen, zuurgoed, chutney, pindakaas, bananen- en cassavechips.

In Coronie waren er sinds de 19e eeuw uitgestrekte cocosplantages waar cocos-olie werd geproduceerd. De cocospalmen zijn inmiddels oud en de productie is minimaal. Surinaamse cocosolie is geurig, in tegenstelling tot cocosolie die elders wordt verkocht. Waternoten zijn onrijpe kokosnoten, waarvan het sap wordt gedronken en het zachte vruchtvlees wordt gegeten. Het vruchtvlees van droge noten wordt geraspt en o.a. gebruikt voor het bereiden van bojo (cassave en cocosgebak).

Palmolie wordt gemaakt van de vruchten van de obé palm en is oranje van kleur. Palmolie plantages in de omgeving van Moengo zijn sinds de binnenlandse oorlog niet meer in productie. Langs de waterkant in Paramaribo staat een obé palm bij de stenen trap. De obé palm is niet inheems in Suriname.

Manja (mango) is er in soorten, zoals golek, cayenne, aromanis, roodborstje, titei. Manja’s worden groen of boomrijp verkocht. Van groene manja wordt chutney gemaakt en boomrijpe vruchten moeten narijpen. Manjabomen worden hoog en dragen veel vruchten.

Ananas is van oorsprong een zuidamerikaanse vrucht. In Suriname zijn er twee soorten te koop, lange en ronde. Op rotseilandjes in stroomversnellingen groeit een wilde ananas met kleine oneetbare vruchten. Bij de inheemse dorpen Powakka en Redi Doti zijn er ananasvelden. Op het rotsplateau van de Ananasberg in de omgeving van Dyumu groeien eetbare anassen. Van de bladeren van ananas, agave en diverse soorten bromelia’s kan touw worden gemaakt.

Cashewvruchten (sappige rode of gele peertjes waar de cashewnoot onder hangt) zijn af en toe op de markt te koop. Cashewbomen groeien op zandgrond, en worden aangeplant bij inheemse dorpen. Cashewnoten worden in Suriname niet geoogst.

Watermeloen komt oorspronkelijk uit Afrika en groeit goed op zandgrond. Een schijf koude watermeloen is een welkome verfrissing in de droge tijd.

Sapotille en sterappel zijn vruchten uit Midden-Amerika die niet op grote schaal worden geplant. Het witte kleverige sap van de sapotille boom (chicle) werd door de Maya’s in Mexico gekauwd en is van Mexico naar Amerika gebracht. Daar is de kauwgom industrie uit voortgekomen.

Papaja komt in heel Zuid-Amerika voor. Zodra oude kostgrondjes worden schoongemaakt en het zonlicht de bodem bereikt, groeien er papajabomen. Groene papaja wordt als groente gegeten of verwerkt tot zuurgoed of zuurkool. Rijpe papaja is niet lang houdbaar en wordt evenals veel andere vruchten meestal ‘boomrijp’ verkocht, dus thuis goed laten narijpen.

Advocaat (avocado) komt uit Midden-Amerika en wordt geplant in Suriname. De mooiste vruchten gaan naar Frans Guyana. Braziliaanse avocado is groot en rond heeft een groene schil.

Mopé is een kleine gele geurige vrucht waar sap van wordt gemaakt. Ook West-Indische kers (in Brazilië bekend als acerola) en markoesa (passievrucht, maracuja) zijn als sap verkrijgbaar.

Verschillende soorten bananen en bacoven komen oorspronkelijk uit Oost-Azië en zijn volksvoedsel in Suriname. Bakbananen hebben puntige uiteinden en worden gekookt of gebakken. Bakbanaan die in een beslag is gefrituurd (baka bana) wordt met pindasambal gegeten als snack. Grit’bana is soep van gekookte groene bananen, cassave, kip en zoutvlees. Her’heri is een traditioneel gerecht met gekookte groene en rijpe banaan, cassave en zoete patat, bakkeljauw (gebakken zoute vis) of trie (gebakken gedroogde garnalen) en een hardgekookt ei. Het wordt vaak gegeten rond 1 juli, de datum waarop de afschaffing van de slavernij wordt herdacht.

Bacoven worden uit de hand gegeten. Appelbacoven zijn het hele jaar verkrijgbaar. Pikin’mis’ finga (kleine meisjes vingers) zijn kleine zoete banaantjes. Ingi bakba hebben een roodbruine schil en het vruchtvlees is zoet en donkergeel. De bananen die in Nederland verkocht worden, zijn ook verkrijgbaar. In Suriname spreekt men van een ‘bos’ (tros) en een ‘hand’ bananen.

De Curaçaose of Surinaamse ‘appel’ is een klein driehoekig zoetzuur vruchtje dat rose, rood of wit kan zijn en oorspronkelijk uit Indonesië komt, evenals rambutan, een ovaal geel of rood stekelig vruchtje, en pommerak, een rood peertje met geurig wit vruchtvlees. Pomme de cythère is een groene vrucht met een stekelige pit en geel vruchtvlees, waarvan sap en chutney wordt gemaakt.

Koffie, cacao en suikerriet werden in de koloniale tijd verbouwd op plantages. Het waren exportproducten. Er staan nog koffie en cacacobomen in het natuurpark bij plantage Peperpot. Plantage Katwijk in Commewijne is de laatste nog draaiende koffieplantage.

Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw is rijst het belangrijkste landbouwproduct voor de binnenlandse voedselvoorziening en export. Rijst wordt geplant in de omgeving van Wageningen en Nickerie, waar in de jaren zestig van de vorige eeuw polders werden aangelegd voor machinale rijstbouw. De oogst wordt opgekocht door handelaren die de rijst laten pellen, verpakken en verkopen en in feite bepalen de handelaren de prijs.

In de jaren vijftig tot zeventig van de vorige eeuw waren er te Alliance in Commewijne citrusplantages voor de export van sinaasappels naar Nederland. Mandarijnen, grapefruits, citroenen en zure sinaasappels zijn ook verkrijgbaar. De pompelmoes is de grootste citrusvrucht, die in cocktails en salades verwerkt wordt. De witte binnenschil en vliezen zijn bitter, net zoals bij grapefruit, dus die moet je weghalen. Nieuw in Suriname zijn Braziliaanse lemmetjes (limoenen) zonder pitten, voor sap en caipirinha.

Zuidamerikaanse palmvruchten zijn podosiri, kumbu en maripa. De bomen groeien in zwampen (moerassen), langs rivieren, op kostgrondjes, en in het regenwoud. De vruchten worden in het seizoen ter plaatse geoogst en zo snel mogelijk verwerkt tot sap (kumbu en podosiri ofwel açaí) of olie (van maripa pitten).

Masoesa is een kleine zwarte vrucht van een inheemse plant uit de gemberfamilie. Het vettige vruchtvlees is oranje met kleine zwarte zaadjes en wordt gebruikt om masoesa alesi of spijsolie te maken.

Swit Bontji (zoete bonen) zijn lange peulen waarvan de zaden in zoete pulp zitten. Dit zijn snoepjes voor de kinderen, evenals knippa, kleine ronde groene vruchten die in trosjes langs de straat worden verkocht. De reusachtige knippaboom groeit overal in Midden- en Zuid-Amerika.

FLORA SURINAME

De natuurlijke landschappen van Suriname

Langs de kust en in de riviermondingen groeien mangroven. De bomen staan met steltwortels in het water en zijn onderhevig aan eb en vloed. Veel kustvogels nestelen in mangrovenbomen omdat er volop garnalen, krabben en kleine visjes leven.

De zandritsen ten noorden van Paramaribo en in Coronie zijn grotendeels afgegraven voor bouwmateriaal en schelpzand om wegen te verharden. Daarmee is de natuurlijke bescherming tegen overstromingen weggevallen. De oudste straten van Paramaribo liggen op zandritsen. Zandgrond is geschikt om groenten, pinda en fruitbomen te planten. In de kustvlakte is er ook jonge en oude zeeklei, die bij droogte krimpt en scheurt en bij regen zwaar en glad wordt. Suikerriet en rijst groeien goed op kleigrond.

Vanaf Zanderij (JAP internationale luchthaven) begint de witzand savannegordel die van oost naar west door heel Suriname loopt. In prehistorische tijden waren het zeestranden. Overdag is het bloedheet en ’s nacht koelt het af. Regenwater zakt snel in de grond. De natuurlijke begroeiing bestaat uit stekelige struiken en lage bomen. Katoen, pinda, cashew, cassave en zoete patat doen het goed in de savanne. Langs kreken staan hogere bomen, o.a. walaba. Het water van de Colakreek en Carolinakreek is helder donkerbruin door afgevallen en verteerde bladeren. Het water is heilzaam voor huidziekten.

Lateriet is een rode steenachtige deklaag die werd opgegraven bij de winning van bauxiet. Lateriet wordt gebruikt om wegen te verharden. Als je over een laterietweg rijdt, waaien er rode stofwolken op, die overal doorheen dringen. De weg van Zanderij naar Apura is een laterietweg.

Ten zuiden van de savannegordel begint het regenwoud van Suriname. Langs de grote rivieren liggen dorpen en wordt aan houtkap en landbouw gedaan. Kostgrondjes zijn opengekapte stukken bos, waar de bomen worden gekapt en verbrand. Stronken en boomstammen blijven liggen, omdat anders de grond bij zware regen weg zou spoelen. Kostgrondjes worden een aantal jaren beplant tot de grond niet vruchtbaar meer is. Belangrijke gewassen zijn cassave, zoete patat, mais, soms ook wat sopropo of antroewa. In een ruim gebied rondom de dorpen liggen er kostgrondjes. Verlaten kostgrondjes groeien snel weer dicht, dit wordt secundair bos genoemd.

In het regenwoud wordt gejaagd en worden bosproducten verzameld, zoals lianen voor bindmateriaal, palmvruchten voor het bereiden van olie of sap (maripa, awarra, kumbu), palmbladeren voor dakbedekking, kwasi bita hout en boomschors, voor medicinale doeleinden.

Binnenlandbewoners (marrons en inheemsen) mogen alle vis vangen en diersoorten jagen voor eigen gebruik, maar niet voor de verkoop. In de droge tijd zijn er echter langs de straten in Paramaribo volop papegaaien en apen te koop. Zangvogels worden tegenwoordig gevangen in Brazilië omdat ze in Suriname in het wild niet meer voorkomen.

Het regenwoud wordt onderbroken door savannes en kale granietbergen (inselbergen), zoals de Voltzberg, Ananasberg en Kasi Kasima. Op kale rotsen groeien cactussen, stekelige struiken en bromelia’s. In het uiterste zuiden van Suriname zijn er uitgestrekte savannes.

Het Centraal Suriname Natuurreservaat bestaat grotendeels uit regenwoud. De Raleighvallen bieden onderdak aan toeristen die de Voltzberg willen beklimmen of relaxen in de stroomversnellingen van de Coppenamerivier. Andere toeristen ressorts in het regenwoud zijn Danpaati, Fredberg, Awarradam, Palumeu en Kabalebo.

Surinaamse en import flora

In Paramaribo zijn mahoniebomen geplant, o.a. langs de Henck Arronstraat, Wagenwegstraat en Nassylaan. Deze bomen leveren een mooie houtsoort en komen oorspronkelijk uit West Indië. Ze werden in straten met houten huizen geplant om te voorkomen dat brand zou overslaan van de ene kant van de straat naar de overkant.

Koningspalmen die tot 25 meter hoog worden, vind je in de palmentuin. Het is geen inheemse soort, maar kan verwilderen in Suriname; dat is te zien op de vroegere leprakolonie Batavia en op plantages waar ooit koningspalmen waren aangeplant.

De kankantrie (wilde katoenboom) is te vinden op zandritsen in Paramaribo en langs rivieren in het binnenland. Het is een hoge boom met plankwortels, een gladde grijze stam en een enorme bladerkruin. Langs de Kwattaweg staan er twee bij de joodse begraafplaats voorbij de Van Idsingastraat. De kankantrie is de koning van het regenwoud en wordt niet zomaar gekapt, omdat men zegt dat het een woning is van bosgeesten. Nadat offers zijn gebracht en toestemming is gevraagd, kunnen noodzakelijke werkzaamheden veilig plaatsvinden.

De flamboyantboom met felrode bloemen en lange bruine peulvruchten komt uit het Caraibisch gebied en groeit op zandgrond in Paramaribo, rondom fort Zeelandia en aan de Burenstraat.

De cocospalm groeit aan zee, op de strandwallen in Coronie en Galibi. Langs zandwegen worden laagblijvende cocospalmen aangeplant. Surinaamse palmvruchten zijn awarra, maripa, podosiri en kumbu. Awarra en maripa zijn in het seizoen op de markt te koop en podosiri wordt tot sap verwerkt. In Brazilië is podosiri bekend als açaí en worden er tientallen producten van gemaakt.

Planten en bomen uit tropische landen groeien prima in Suriname, maar je vindt ze natuurlijk niet in het regenwoud. Veel tuinplanten komen oorspronkelijk uit tropisch Azië, Afrika en Amerika, zoals bougainville, cayenna (hibiscus), croton, oleander, franchepane, bokkepoot, passiebloem, agave en hybride orchideeën met grote felgekleurde bloemen.

Inheemse bloemen zijn de paloeloe en vele soorten heliconia, o.a. de hangende ‘pagara’ (vuurwerkslinger). Klimplanten en bladplanten die in Europa in tuincentra verkocht worden, zijn vaak nakomelingen van soorten uit het schaduwrijke en vochtige regenwoud. Surinaamse orchideeën groeien hoog in de boomtoppen en de bloemen zijn minder groot en felgekleurd dan Aziatische orchideeën.

Commercieel belangrijke houtsoorten staan verspreid in het oerwoud, en worden gekapt langs wegen en rivieren. Er zijn regels voor de bosbouw; een perceel kaalkappen en alles verwerken tot houtblokken (stammen) en grondstoffen voor triplex is verboden. Alleen stammen met de juiste dikte en kenmerken mogen worden gekapt, waarbij het omringende bos zo weinig mogelijk mag worden beschadigd. Binnenlandbewoners mogen hout kappen voor eigen gebruik (bouw van huizen, korjalen) en voor de verkoop. Met de aanleg van wegen in het achterland neemt de illegale houtkap toe.

Milieuorganisaties wijzen op de economische mogelijkheden van Non Timber Products (bosproducten die geen hout zijn) zoals bosvruchten, noten en lianen. Inheemsen en marrons maken voor eigen gebruik draagmanden, fuiken, matapi (cassavepers) en huishoudelijke artikelen van lianen, palmblad, warimbo (een soort riet) en kalebas. In Guyana worden er meubelen gemaakt van lianen uit het regenwoud.

Op de Vreedzaam markt (de hal links naast de Centrale Markt in Paramaribo) zijn kruiden, boomschors, lianen en bladeren te koop, waarmee ‘oso dresi’(medicijnen) en kruidenbaden worden bereid. Bekend zijn de houten kwasi bita bekers, waarvan de inhoud als medicijn wordt gedronken. Op deze markt vind je ook flesjes met Surinaamse ‘viagra’ en liefdesdranken.

FAUNA SURINAME

Suriname is een tropisch land waar je het grootste deel van de dag buiten bent. Op straat zwerven honden, die soms wel een baas hebben, maar zelf hun eten bij elkaar scharrelen. Honden knuffelen is niet slim, omdat ze het niet gewend zijn en ongedierte kunnen hebben. Katten zijn minder geliefd. Chinese winkeliers en restaurants gebruiken ze om muizen en ratten te bestrijden.

Binnenshuis zijn er ‘kamra wentjes’, kleine gekko’s die muskieten eten en soms oorlogen uitvechten op de muur! Het zijn nuttige diertjes, maar als je niet oplet, drinken ze uit je koffiekopje en eten van je bord. Kakkerlakken zijn viezer, doodslaan met een vliegenmepper is de beste remedie!

Zangvogels (rowti, pikolet en twa twa) gaan in een kooi met de eigenaar aan de wandel. Op zondagochtend van 6 tot 8 uur zijn er wedstrijden op het Onafhankelijkheidsplein in Paramaribo. Eigenaren staan op een afstand en de kooien worden opgehangen aan stokken. Niet te dichtbij komen, anders worden de vogels verstoord! Zangvogels zijn geliefd in Suriname. Een goed getrainde vogel is veel geld waard en er worden weddenschappen afgesloten. De zangvogelsport is in Nederland tot in de Bijlmer doorgedrongen.

Surinamers zitten niet graag op het gras of in het zand, omdat je op een mierenhoop kan gaan zitten of last van sika krijgen. Dat zijn insekten die zich in je voeten boren en daar eitjes leggen die jeuk veroorzaken. Als je ze niet tijdig met een speld weghaalt, groeit er een larve en later een insekt onder je huid.

Wie pas in Suriname is, krijgt grote rode bulten van muskieten en andere insecten, maar als je langer blijft, heb je er minder last van. In Commewijne, Coronie en Nickerie zijn er soms wolken muggen, vooral in de vooravond. Dan liever een paar uur binnen blijven met screens voor de ramen, of kokosbasten branden en in de rook gaan zitten. Insmeren met ‘Tropical Bush’ helpt. In het regenwoud zijn minder muggen dan in de kustvlakte! Het risico op malaria is het hoogst in gebieden waar goudzoekers aktief zijn.

Over Anansi de spin worden talloze verhalen verteld in het Caraibisch gebied, Guyana en Suriname. Hij is klein en zwak, maar manipuleert de sterke en machtige dieren in het bos om zijn doel te bereiken: zoveel mogelijk eten verzamelen voor Anansi zelf, en als er iets overblijft, voor zijn vrouw Ma Akoeba en hun talloze kinderen. De verhalen dienden als vermaak en als mogelijkheid om op een verhulde manier kritiek te leveren.

De grote zwarte bosspin (tarantula) is onschadelijk. In het binnenland worden ze niet gedood maar gevangen en ergens anders vrijgelaten. Een andere grote bosspin weeft zijn web in een hol in de grond. Die is giftig, maar overdag niet aktief.

Maria Sybilla Merian was een Duitse vrouw die in haar jeugd had opgemerkt hoe rupsen zich verpoppen en veranderen in vlinders. Van 1699 tot 1701 was zij in Suriname om vlinders te bestuderen. Zij verzamelde rupsen, de bladeren die ze aten, en vlinders. Die werden in aquarellen vastgelegd en na terugkeer in Nederland werd in 1705 een wereldberoemd boek met ingekleurde gravures gepubliceerd.

In Paramaribo kunt u de Zoo (dierentuin) bezoeken om Surinaamse dieren te zien, zoals verschillende soorten apen, vogels, kaaimannen, een otter, luiaard, miereneter, pakira (bosvarken), tapir, landschildpadden en slangen. De dierentuin krijgt geen subsidie en in crisistijd zijn er wegens geldgebrek minder dieren. In het regenwoud is het moeilijk om dieren te spotten, dus het is mooi als u weet hoe ze eruit zien en wat voor geluiden ze maken. In de Zoo groeien bijzondere boomsoorten zoals de bolletrie (kanonskogelboom) en bloeiende struiken zoals kusuwe en katoen. Er is ook een kinderboerderij met een speeltuin.

De Zoo ligt in de Cultuurtuin, een voormalig landbouw proefstation, tegenwoordig een bosrijke plek om te joggen. Aan de Laetitia Vriesdelaan is er op zondagochtend een plantenmarkt.

Waar bloeiende planten en bomen met rijpe vruchten zijn, zie je vogels, soms ook leguanen en tegen de avond vleermuizen. ’s Nachts kunnen er buidelratten (awari), muizen of ratten rondlopen.

Birdwatchers komen graag naar Suriname om vogels te spotten en te fotograferen. Tuinen in Paramaribo, de Cultuurtuin, Weg naar Zee, Nieuw Amsterdam, Peperpot en Bigi Pan zijn favoriet. Op de meeste ressorts in het binnenland ga je met een gids vogels en andere dieren spotten. Gespecialiseerde gidsen kennen de Surinaamse, Engelse en Latijnse namen.

Er zijn ongeveer 800 soorten vogels in Suriname. In de kustvlakte zijn er o.a. grietjebie, kolibries, uilen, parkieten, groene papegaaien, witte reigers (sabaku) en roofvogels. Langs de kust zie je steltlopers, meeuwen, rode ibissen, reigers, gieren en eenden. Langs de rivieren in het binnenland leven reigers, ijsvogels, parkieten, rood-groene en blauw-gele ara’s (raven) en toekans. In het regenwoud zijn er o.a. de trompetvogel (kami kami), hokko (powisi), toekans en spechten. De gonini (harpy eagle) is de grootste roofvogel van Suriname en is in staat om apen en luiaarden uit de boomtoppen te grijpen en naar zijn nest te brengen. De rode rotshaan leeft bij kale granietbergen diep in het regenwoud. In de paartijd voeren de mannetjes een bijzondere dans uit.

Er zijn tientallen soorten slangen in Suriname, waarvan enkele zeer giftig zijn. Als u een slang wilt fotograferen, altijd afstand bewaren, omdat slangen binnen een seconde omhoog en naar voren kunnen springen, of zich uit een boom laten vallen. Nooit over een slang heenstappen, maar er met een ruime boog omheen lopen. Een beet van een niet giftige slang kan zeer pijnlijk zijn en infectie veroorzaken.

Grote wurgslangen, zoals de aboma (anaconda) leven in kanalen in de kustvlakte en rivieren in het binnenland. Jonge aboma’s jagen langs het water of in laag struikgewas. Naarmate ze groter worden, vangen ze grotere prooien. Volwassen aboma’s wachten onder water, tot er een prooidier aan de oever komt, grijpen het, wurgen en verslinden het.

De boa constrictor wordt in Suriname tapijtslang genoemd. De marrons vereren deze slang en ook indianen doden ze niet. Wurgslangen van 6 meter lang kunnen capibara, pingo’s en pakira’s, herten en jonge tapirs wurgen en verslinden. Jonge tapijtslangen leven in bewoonde gebieden van muizen, ratten, awari, kippen en vogels.

Boomboa’s worden tot 2 meter lang en jagen ’s nachts. Ze kunnen aan een tak hangen en een prooi grijpen en verslinden, beginnend bij de kop. Ze vangen boomkikkers, hagedissen en vogels. Andere soorten boa’s leven op de grond.

Ringslangen (reditere) kunnen licht giftig zijn. Ze hebben stinkklieren en kunnen agressief zijn. Dan richten ze het voorste deel van hun lichaam op en slaan met hun staart tegen de grond als waarschuwing. Swipi (zweepstaartslangen) kunnen tot 240 cm lang worden. Er zijn veel soorten en sommige worden ten onrechte aangezien voor gifslangen.

De echte popokaisneki (groene boomlanspuntslang) wordt tot 120 cm. lang en heeft een oranjerode staartpunt, die de slang beweegt om kikkers, hagedissen en vogels te lokken. Deze slang is zeer giftig.

De owrukuku of labaria (Bothrops atrox) is een giftige slang tot 200 cm. lang, die in heel Suriname voorkomt en licht- en donkerbruin gevlekt is. Een kleine dosis gif kan dodelijk zijn.

Ratelslangen hebben een brede driehoekige kop en met de staart maken ze een waarschuwend ratelend geluid. De sakasneki (tot 180 cm.) is de meest giftige slang van Suriname. Een van de twee soorten heeft beige en donkerbruine ruitvormige figuren op de rug.

De bushmaster (makasneki, kapasisneki) kan tot 375 cm lang worden en leeft soms in het hol van een gordeldier (kapasi). Het is de grootste gifslang van Zuid-Amerika.

Koraalslangen (krarasneki) hebben twee of drie kleuren ringen om het lichaam. Ze leven in savannebos, moerassen en rijstvelden. Een kleine hoeveelheid gif is dodelijk. Er zijn soorten met geel-zwart-witte ringen en andere met zwart-wit-rode ringen.

Tu-ede-sneki (tweekoppige slangen) zijn hagedissen zonder poten, waarbij kop en staart er hetzelfde uitzien. Ze leven onder bladeren en eten insecten. Ze zijn ongevaarlijk.

Bij water en in zwampen (moerassen) vind je de sapakara, een reuzenhagedis. Ze zijn zwart met gele banden en lijken op een mini kaaiman, maar hebben langere poten en een spitse kop. Jonge dieren zijn donkergekleurd. Op een smal pad rennen ze op hun achterpoten voor je uit. Het lijken dan net kleine mannetjes. Sapakara’s eten insecten, kleine dieren, eieren, kippen, eenden, vruchten en planten. Ze zijn ongevaarlijk voor mensen, maar in het nauw gedreven kunnen ze ze agressief worden, bijten, en met hun staart slaan.

Krokodillen (kaaimannen) worden in Suriname niet erg groot. Ze leven in het hele land in zoet water. In de regentijd, wanneer woonwijken onder water staan, kan je jonge kaaimannen en waterschildpadden tegenkomen in je achtertuin! De staart van de kaaiman (‘waterkip’) is een geliefd hapje voor de barbecue, evenals de leguaan (‘boomkip’).

Capibara (watervarken of kapuwa), zijn grote knaagdieren met een ruwharige bruine vacht en zwemvliezen aan de poten. Soms worden ze op het erf gehouden. De capibara eet gras en waterplanten.

Bij de samenvloeiing van de Surinamerivier en de Commewijnerivier zijn scholen dolfijnen te zien. Aan de steiger van Leonsberg vertrekken dolfijnentours, die via touroperators geboekt kunnen worden. Wanneer vissers hun netten leeghalen komen de dolfijnen in de buurt. Soms springen ze boven water en komen naar de boten.

Van januari tot juli leggen drie soorten zeeschildpadden hun eieren op de surinaamse stranden. Vanuit Frederiksdorp en Galibi worden er ’s nachts met een gids wandelingen op het strand gemaakt om de zeeschildpadden te zien. Het zijn beschermde dieren en ze mogen niet verstoord worden. Eieren rapen is verboden. Als mensen met flashlights op de stranden lopen, komen de zeeschildpadden niet aan land.

De aitkanti (lederschildpad) heeft een grijze huid met lange ribbels aan de bovenzijde. Het is het grootste reptiel op aarde (2,5 m. lang) en leeft in tropische en koude zeeën. De voorpoten zijn sterke flippers, ze kunnen 45 tot 65 km per dag zwemmen. De vrouwtjes komen op het strand om eieren te leggen en te begraven. Na 3 maanden komen de eieren uit door zonnewarmte. De kleine schildpadjes rennen naar zee en zijn lekkere hapjes voor gieren, krabben en vissen.

De krapé (soepschildpad) wordt tot 100 cm lang en weegt maximaal 160 kg. Soepschildpadden werden voor de kust van Suriname gevangen voor de voedselvoorziening van de dwangarbeiders in het bagno (de gevangenis) van St. Laurent in Frans Guyana. Ze leggen eieren in 80 verschillende landen en zijn op veel plaatsen beschermd.

De warana (olive ridley) wordt tot 70 cm lang en eet vissen, oesters, kwallen, krabben en planten. Alle zeeschildpadden moeten regelmatig met de kop boven water komen om adem te halen. Als ze verstrikt raken in visnetten, verdrinken ze. Visnetten moeten voorzien zijn van een TED (turtle excluder device), een uitgang voor zeeschildpadden. Maar niet alle vissers houden zich eraan en gebruiken lange sleepnetten langs de stranden.

In Suriname zijn verse en gedroogde garnalen, vis uit zee, zwamp (moeras) en zoetwater te koop. Haai, (sarki), rog (spari), kandra tiki, gladde vis (katvis, zoals kupila), kwikwi (pantservissen), walapa, anjoemara, ban ban, kandra tiki en nog vele andere soorten worden gegeten. Vis wordt vers, gezouten of gerookt (‘warme vis’) verkocht. Bakkeljauw (zoute vis) wordt uit Canada geïmporteerd. Bij slecht weer is er weinig vis op de markt.

In rivierwater en bij stroomversnellingen leven onder andere pireng (piranha), pijlstaartroggen en sidderalen. Zomaar ergens in het water springen is riskant, wegens de sterke stroming en risico’s die een toerist niet kan inschatten. Zwemmen in natuurwater is niet te vergelijken met zwemmen in een zwembad! Bij Caribo Beach en Overbridge aan de Surinamerivier zijn er stranden met een net in het water om pirengs buiten te houden.

De Brownsberg is een geliefde bestemming om apen en andere bosdieren te spotten. Met infraroodcamera’s zijn nachtfoto’s gemaakt van reuzenmiereneters, luiaards, jaguars (‘tijgers’), gordeldieren (kapasi) en vele andere dieren. ’s Morgens bij zonsopgang en eind van de middag heb je de meeste kans om ze te zien. Maar in het natuurreservaat zijn goudzoekers aktief en het lawaai van generatoren, waterpompen, kettingzagen en graafmachines verjaagt de dieren. Waar gejaagd wordt, houden de dieren zich schuil zodra er mensen in de buurt komen. Een vogel die waarschuwt dat er indringers aankomen is de ‘busi skowtu’ (bospolitie). Zijn gezang wordt ook gebruikt als ringtone op mobiele telefoons.

Vanuit ressorts in het binnenland worden boswandelingen gemaakt, maar de kans om een jaguar (‘tijger’), een hert of een kapasi (gordeldier) te zien is klein, omdat veel dieren ’s nachts aktief zijn en zich overdag schuilhouden. Vanaf een uitzichtpunt, of een korjaal op de rivier, kan je vogels zoals parkieten, ara’s (in Suriname ‘raven’ genoemd) sabaku (reigers) en ijsvogels observeren. Na zonsopkomst kan je uitkijken naar apen in boomtoppen langs de rivier. De dieren zwerven door het bos, ze zoeken voedsel in een uitgestrekt gebied.

Luiaards (loiri) kunnen urenlang bewegingloos aan een boomtak hangen. Door hun schutkleur zijn ze moeilijk te zien. Er zijn twee soorten in Suriname en ze leven zowel in het regenwoud als in secundair bos. Met hun sterke klauwen klemmen ze zich vast aan een tak. In Saramacca is een natuurpark waar luiaards worden verzorgd als ze gewond zijn en zodra ze beter zijn, worden ze vrijgelaten in onbewoond gebied.

In Suriname komen 8 soorten apen voor. In de kustvlakte leven groepen doodskopaapjes (monki monki) en roodhandtamarins (saguwenke), o.a. in natuurpak Peperpot. Rode brulapen (babun) kan je ‘s morgens vroeg horen brullen in Saramacca en in het binnenland. Capucijnerapen (keskesi) zijn middelgroot en bruin of grijs. Ze kunnen aan hun staart aan een tak hangen en maken veel lawaai in het bos. Zwarte spinapen (kwatta) kan je van ver herkennen aan hun lange armen en benen en zwarte vacht. Grijze capucijnerapen (bergi keskesi) zijn schuw en leven ver van de bewoonde wereld. Witkop saki (wanaku) leven hoog in de bomen in het regenwoud, ze hebben een witte kop en een dikke zwarte staart. Met hun sterke tanden kraken ze de hardste vruchten. Om niet met elkaar te concurreren, hebben verschillende soorten apen een ander dieet en leven ze niet allemaal in hetzelfde territorium.

De jaguar (tijger, tigri) komt in het regenwoud voor, en zwerft ook door de kustvlakte. Wanneer er zeeschildpadden op de stranden zijn, lust de jaguar wel een hapje schildpadvlees! Een hond, schaap of kalf is ook een gemakkelijke prooi. Wanneer er teveel vee wordt doodgebeten, leggen de boeren vergif of schieten ze de beschermde dieren. In het binnenland worden jaguars geschoten en verkocht aan chinezen, die de dieren in stukken hakken, koken en in diepvries naar China sturen, waar ze worden verwerkt in traditionele medicijnen.

Boomkikkers, padden en vele soorten kevers en torren vind je in tuinen en in de vrije natuur. Het aantal soorten is in de kustvlakte beperkt omdat er veel chemische middelen (‘medicijnen’) worden gebruikt tegen onkruid en schadelijke insecten. In ongerepte natuur zijn er veel meer soorten amfibieën en insecten. In het regenwoud leven verschillende soorten gifkikkers en padden, die soms in grote aantallen te zien zijn. Een zwarte gifkikker met groene of gele strepen en een zwarte met gele kringen zijn opvallend. Een andere soort zie je pas wanneer die opspringt, het is net een bruingevlekt boomblad. De blauwe okopipi komt alleen in het uiterste zuiden van Suriname voor.

Als je goed kijkt en luistert, kan je overal in Suriname tropische dieren observeren! Dieren zijn geen speelgoed, laat ze met rust, behandel ze met respect en blijf op een afstand. Het regenwoud is het koninkrijk van de dieren en wij mensen zijn toevallige voorbijgangers!

DE ECONOMIE VAN SURINAME

Van de 17e tot eind 19e eeuw waren er katoen, suiker, koffie- en cacaoplantages in Suriname. Er werd ook aan houtkap gedaan. Na de afschaffing van de slavernij in 1863 moesten de voormalige slaven nog 10 jaar op de plantages blijven werken. Toen zij in 1873 vrij werden, gingen de mannen werken als timmerman, bediende of havenarbeider. In het binnenland werkten ze in de bosbouw, houttransport, als rubbertapper (balata bleeder) of in de goudwinning. Eind 19e eeuw investeerden amerikaanse ondernemers in baggermolens en stoommachines voor de goudwinning. In Benzdorp (Marowijne) en Brokolonko (Saramacca) staan er nog verroeste machines uit die tijd, en sinds de jaren 80 van de vorige eeuw is de goudwinning opnieuw de belangrijkste economische aktiviteit in Suriname.

De vrouwen die in 1873 vrij werden uit de slavernij, bleven in de kustvlakte en werkten als marktverkoopster, wasvrouw, dienstvrouw, modiste of kokkin of verkochten van huis uit zuurgoed (vruchten op azijn), koekjes en andere etenswaren. Het werk op de plantages werd gedaan door contractarbeiders; immigranten uit India en later uit Indonesië. De suikerplantages van Mariënburg (Commewijne) en Waterloo (Nickerie) bleven bestaan tot de jaren 70 van de vorige eeuw.

De landbouw leverde producten voor de lokale markt en exportproducten zoals rijst, bananen en citrusvruchten. In de jaren zestig van de vorige eeuw werd het dorp Wageningen gesticht als centrum van uitgestrekte polders voor de machinale aanplant en verwerking van rijst. Rijst is dagelijks voedsel in Suriname en het is belangrijk dat het land zelfvoorzienend is.

Kleine boeren houden een paar koeien, planten wat groente of bananen en beschouwen dat als een bijverdienste naast een baan in overheidsdienst. De meeste boeren zijn ongeschoold en investeren niet, waardoor het moeilijk is om kwaliteit te garanderen. Grootschalige veeteelt is in Suriname weinig rendabel omdat zowel jonge dieren als veevoer worden geïmporteerd. Er zijn enkele grote kippenfarms, die concurreren met dumpprijzen op Amerikaanse kip.

De visserij levert seabobgarnalen voor de export en vele soorten vis voor de lokale markt. De meeste vissers zijn Venezolanen of Guyanezen, die verplicht zijn om de vangst in Suriname aan wal te brengen, maar een groot deel verdwijnt naar elders. Er zijn enkele bedrijven die vis en garnalen verwerken tot diepvriesprodukten. SAIL (Suriname American Industries) is sinds 1984 een staatsbedrijf dat vis en garnalen verpakt en verkoopt.

Bosbouw en houtindustrie leveren exportprodukten en hout voor de lokale bouwsector. In 1947 startte Bruynzeel Houtmaatschappij met de productie van triplex. In de jaren vijftig leverden zij gezaagd en geschaafd hout en spaanplaat. In Suriname zijn Bruynzeelwoningen een begrip. Het waren bouwpakketten. De grotere modellen zijn gebouwd op hoge neuten (pilaren). Onder het huis is een berghok en open ruimte voor garage, washok enz. en op de bovenverdieping de woonkamer, keuken, badkamer en slaapkamers. Een trap naar het balkon aan de voorzijde en een trap naar de keuken aan de achterzijde. Onderwijzerswoningen in Paramaribo en de kustvlakte waren meestal Bruynzeelwoningen. De bouwpakketten werden ook geëxporteerd naar het Caribisch gebied. In Paramaribo staan honderden of misschien wel duizenden Bruynzeelwoningen. Onderhoud van houten woningen is tegenwoordig duur en de bouwsector is overgeschakeld op cement en beton. Bruynzeel is in Nederland bekend als producent van parketvloeren, keukens, archiefkasten en kleurpotloden. Het bedrijf is opgesplitst in verschillende dochterondernemingen.

De laatste jaren wordt er veel rondhout geëxporteerd, voornamelijk naar China. De meeste houtzagerijen in Suriname zijn verouderd, zodat er niet optimaal gebruik wordt gemaakt van het hout. Het toezicht op houttransport en export is gebrekkig, waardoor de overheid inkomsten misloopt.

Mijnbouw

Vanaf 1916 wordt bauxiet gewonnen in de omgeving van Moengo. Transport ging via de Cottica en Commewijne rivier. Bauxiet werd verwerkt tot aluinaarde en aluminium. In de tweede wereldoorlog was Suriname strategisch belangrijk omdat Amerika enorme hoeveelheden aluminium nodig had voor de bouw van vliegtuigen. In 1950 leverde Suriname 25% van de wereldproduktie bauxiet.

In de Brokopondo overeenkomst (1958) verleende de Surinaamse overheid aan de Amerikaanse multinational ALCOA een concessie om 75 jaar lang bauxiet te mijnen en te verwerken. Ook werd overeengekomen bij Afobaka een stuwdam te bouwen (1961 – 1964). Het stuwmeer leverde waterkracht-energie voor de aluminumsmelterij te Paranam (1965) en aan Paramaribo. Er werden afspraken gemaakt over de electriciteitsprijs. SURALCO was de surinaamse vestiging van ALCOA. Een ander mijnbouwbedrijf was Billiton, dat tussen Lelydorp en Zanderij bauxiet mijnde en leverde aan de smelterij op Paranam. Daar is ook een haven waar zeeschepen kunnen aanmeren.

De bauxietindustrie was de belangrijkste inkomstenbron voor Suriname tot de jaren 90 van de vorige eeuw. Toen was de omgeving van Moengo en Paranam uitgemijnd. Het aanleggen van een stuwmeer en het opzetten van een nieuw mijnbouwcomplex in het Bakhuisgebergte in Oost Suriname was inmiddels niet meer rendabel, aangezien er volop aluminium uit andere landen op de wereldmarkt kwam.

In 2015 sloot de smelterij op Paranam en in 2018 ondertekenden de surinaamse overheid en Alcoa een overeenkomst over teruggave van de stuwdam en milieusanering van uitgemijnde gebieden. De stuwdam wordt tegenwoordig beheerd door Suriname (N.V. Staatsolie) en levert electriciteit aan het canadese goudbedrijf IAMGOLD en Paramaribo.

Staatsolie

In 1965 werd bij toeval aardolie ontdekt in Calcutta (Saramacca). Eind 1980 werd Staatsolie opgericht met het doel om op eigen kracht aardolie te winnen in een kleine onafhankelijke republiek. Eddy Jharap, geoloog, sinds 1970 in dienst bij de Geologisch Mijnbouwkundige Dienst, werd de eerste directeur (1980-2005) van N.V. Staatsolie. Het motto van het bedrijf was “vertrouwen in eigen kunnen”. Met vallen en opstaan werd Staatsolie uitgebouwd. In 1992 werd een pijplijn aangelegd van Saramacca naar Tout Lui Faut, aan de Surinamerivier, waar in 1995 een olieraffinaderij gebouwd werd. In 1997 is die in gebruik genomen en in 2014 uitgebreid. In 2013 nam Staatsolie de operations van Chevron en Texaco in Suriname over en de servicestations heten nu Gow2. In 2015 verkreeg Staatsolie 25% van de aandelen in de Merian goudmijn van multinational Newmont. Sinds het vertrek van Suralco in 2020 beheert Staatsolie de waterkrachtcentrale en stuwdam bij Afobaka. In 2020 werden door internationale bedrijven grote olievondsten gedaan in Surinaamse offshore concessies. De exploitatie is echter nog niet op gang gekomen. In Guyana is dat wel het geval, wat tot een ongekende economische groei heeft geleid.

Goud

In 2003 opende de Rosebel goudmijn van multinational IAMGOLD, 85 km ten zuiden van Paramaribo en in 2004 startte de produktie. De aandelen waren voor 95% in handen van buitenlandse aandeelhouders en 5% van de staat Suriname. Langzamerhand werd de mijn minder rendabel omdat er steeds harder gesteente verwerkt moest worden. In het concessiegebied van IAMGOLD zijn duizenden illegale goudzoekers aktief, wat geleid heeft tot gewapende conflicten en vernieling van zwaar materieel van de multinational. In oktober 2022 verkocht IAMGOLD haar aandelen aan de Chinese Zijin Mining Group.

De multinational NEWMONT doet aan goudwinning in het Merian gebied tussen Moengo en Langatabbetje. 75% van de aandelen is in buitenlandse handen en 25% is van Staatsolie N.V. De bouw van de mijn startte in 2014 en de productie begon in 2016. Het is open mijnbouw waarbij erts wordt opgegraven, verpulverd in crushers en na toevoeging van water en cyanide wordt het goud vrijgemaakt en op het bedrijf tot baren ruw goud verwerkt.

Staatsbedrijven

Suriname kent een aantal staatsbedrijven in strategische sectoren van de economie. De Energiebedrijven Suriname (EBS) werkt nauw samen met Staatsolie voor inkoop en opwekken van energie. De EBScentrale staat aan de Saramaccastraat in Paramaribo. Het bedrijf levert electriciteit aan 185.000 huishoudens en bedrijven en is verantwoordelijk voor de straatverlichting. In 1972 verwierf de Surinaamse overheid een meerderheidsbelang in het koloniale bedrijf OGEM, en in 1982 werd de EBS genationaliseerd, waarbij het moederbedrijf een schadeloosstelling ontving. Gasbedrijf OGANE is een onderdeel van EBS en belast met inkoop en distributie van LPG en het vullen en leveren van gascylinders (propaangas) voor huishoudelijk gebruik en zuurstof aan ziekenhuizen en industrie.

In dorpen in het binnenland van Suriname zijn kleinschalige electriciteitsprojecten opgezet met generatoren of zonnepanelen. Electriciteit en gas zijn niet overal beschikbaar en veel duurder dan in de kustvlakte. Langs een groot deel van de de Oost-Westverbinding is er sinds 2000 electriciteit en straatverlichting.

Uit ’s Lands Telefoon en Telegraafdienst (LTT) is in 1981 TELESUR ontstaan, het staatsbedrijf voor telefonie en tegenwoordig ook internet en mobiele telefonie. Vaste telefonie is beperkt tot de kustvlakte. Tot 2007 was TELESUR een monopoliebedrijf, maar sindsdien is de markt geopend. Het Caribische bedrijf Digicel heeft succes geboekt door talloze zendmasten te bouwen in het binnenland, waar goudzoekers aktief zijn. TELESUR beperkt zich tot woongebieden in de kustvlakte, langs de Surinamerivier en de Marowijne.

Communicatiemedia van de overheid zijn STVS (Surinaamse Televisie Stichting, 1964) en ATV (Algemene Televisie Verzorging), Radio Boskopu en SRS (Stichting Radio-omroep Suriname) en recentelijk de Communicatiedienst Suriname (CDS). Inmiddels is de radio en televisievoorziening geliberaliseerd en zijn er talrijke radio en tv zenders, die hun inkomsten halen uit advertenties. Dagbladen worden steeds aktiever met digitale berichtgeving.

SURPOST is het surinaamse postbedrijf, dat een noodlijdend bestaan lijdt. Er zijn een aantal commerciële pakkettendiensten, die grote en kleine dozen versturen naar ophaalpunten in Nederland.

SWM (Surinaamse Waterleiding Maatschappij) kreeg in 1932 vergunning om waterleiding aan te leggen in Paramaribo. In Republiek (33 km ten zuiden van Paramaribo) wordt grondwater uit de savanne opgepompt, gefilterd, en door een buizenstelsel naar Paramaribo getransporteerd. De watertoren bij Poelepantje is een vertrouwd beeld wanneer je vanuit het zuiden Paramaribo binnenrijdt. In 1938 werd gebruik van putwater en regenwater verboden. Inmiddels levert SWM ook drinkwater in Nickerie, Coronie, Groningen, Moengo en Albina.

Het gebruik van regenwater, dat wordt opgevangen in durotanks (grote plastic regentonnen) blijft voor vele gezinnen bittere noodzaak. In Commewijne is het aantal inwoners toegenomen sinds in 2000 de brug over de Surinamerivier is gebouwd, maar de capaciteit van de drinkwatervoorziening is onvoldoende. In het binnenland wordt kreekwater en rivierwater gebruikt als drinkwater, om te baden, kleren en vaat te wassen en te vissen. De kwaliteit van het rivierwater gaat snel achteruit door kwikvervuiling in de bovenstroomse gebieden waar goudzoekers aktief zijn. Een alternatief is regenwater of water in plastic flessen. Er zijn enkele bedrijven die Surinaams drinkwater bottelen. Veel plastic flessen worden niet gerecycled maar belanden in het milieu en uiteindelijk in zee.

SLM (Surinaamse Luchtvaart Maatschappij) ofwel Surinam Airways
Om niet overgeleverd te zijn aan KLM, is het belangrijk dat Suriname een eigen luchtvaartmaatschappij heeft en dat meerdere maatschappijen internationale vluchten aanbieden.

SLM is op 01/01/1955 opgericht als binnenlandse luchtvaartmaatschappij. In 1958 vond Operation Grasshopper plaats. In het binnenland werden 7 airstrips aangelegd met het doel om bodemschatten in het hele land te inventariseren. Sinds 1962 is SLM een staatsbedrijf. In 1964 werden de eerste lijndiensten naar Curaçao uitgevoerd en in november 1975 de eerste transatlantische vluchten naar Nederland, niet toevallig want sinds 25 november 1975 is Suriname een onafhankelijke republiek. Op 7 juni 1989 stortte een SLM vliegtuig neer nabij Zanderij, waarbij 176 doden vielen. Na dit dieptepunt in de geschiedenis van het bedrijf bleef het sukkelen met geleasde vliegtuigen en hoge schulden, waardoor zomer 2022 vluchten geschrapt moesten worden. Dochterondernemingen van SLM zijn een cateringbedrijf, ground services, touroperator METS en 2 Residence Inn hotels.

Er zijn twee luchthavens in Suriname, Zorg en Hoop ligt in Paramaribo. Hier vertrekken vluchten naar het binnenland en kleine vliegtuigen naar Guyana. In het binnenland van Suriname zijn airstrips, meestal met een grasbodem, die bij slecht weer soms gesloten zijn. Op de Internationale Johan Adolf Pengel Luchthaven, (Zanderij) 40 km ten zuiden van Paramaribo, vertrekken internationale vluchten naar Trinidad, Curaçao, Belém (Brazilië), Colombia, Panama, Nederland, en de V.S. Een aantal lijndiensten worden uitgevoerd samen met buitenlandse luchtvaartmaatschappijen. Surinaamse passagiers hebben een voorkeur voor de SLM vanwege het Surinaamse menu en het vriendelijke personeel. Bij een zachte landing krijgt de piloot applaus!

Banken en internationale handel

Er zijn weinig internationale banken aktief in Suriname. Er is een Chinese handelsbank en de Republic Bank uit Trinidad. Surinaamse banken zijn de Hakrinbank, de Finabank, en de Surinaamsche Bank. De Centrale Bank van Suriname, de ‘mama bangi’ (moederbank) houdt toezicht op de handelsbanken. De handel in Amerikaanse dollars en euro’s loopt gedeeltelijk via geldwisselkantoren. De overheid heeft jarenlang koersen vastgesteld, die inmiddels zijn geliberaliseerd. Er is altijd een grote vraag naar valuta bij importeurs die de supermarkten en technische bedrijven bevoorraden. De belangrijkste bedrijven die valuta verdienen en belasting afdragen aan de overheid zijn N.V. Staatsolie en multinationals in de mijnbouwsector. Sinds het vertrek van SURALCO uit Suriname is er een structureel tekort aan valuta, dat zal verminderen wanneer de offshore olieproductie goed op gang komt.

Suriname is wat betreft bodemschatten en natuurgebieden het 17e rijkste land ter wereld, maar deze potentie wordt nog niet ten volle benut. Het land wacht vol verlangen op de exploitatie van de offshore olievelden en is begonnen zich daarop voor te bereiden.

DE HISTORISCHE BINNENSTAD VAN PARAMARIBO

De historische binnenstad van Paramaribo is in 1999 geïnventariseerd en telde ongeveer 200 monumenten. Op de Monumentenkaart van Paramaribo zijn ze gefotografeerd en beschreven. Helaas zijn sindsdien enkele monumenten door brand verwoest of ingestort door achterstallig onderhoud. De eigenaren zijn zelf verantwoordelijk voor onderhoud en behoud van de traditionele bouwstijl. Stichting Gebouwd Erfgoed heeft enkele panden gerestaureerd en er een passende bestemming voor gevonden. De houten St. Petrus en Paulus Kathedraal is gerestaureerd met steun van het Vaticaan.

De meeste monumenten in het stadscentrum zijn te herkennen aan een fundering en hoge stoep van rode bakstenen. Dit is een bescherming tegen wateroverlast. Paramaribo ligt aan de Surinamerivier, met eb en vloed door de nabijheid van de oceaan. Bovendien kan er in een paar uur zoveel regen vallen dat het afwateringssysteem het niet kan verwerken en de stad onder water staat, zowel in het centrum als in de buitenwijken.

Op de bakstenen fundering rusten de vloerbalken van het houten gebouw. De voordeur staat meestal in het midden van de gevel, en de ramen met houten luiken zijn symmetrisch geplaatst. De oudste huizen hebben steile daken. In de 17e en 18e eeuw waren er dakpannen van walaba hout (shingles). Na twee grote stadsbranden in 1821 en 1832 werd dit verboden en gebruikte men dakpannen van leisteen, die uit Europa werden ingevoerd. Tegenwoordig zijn vrijwel alle daken gedekt met zinkplaten.

In de 19e eeuw werden aan de voorgevel galerijen en balkons gebouwd. Op de begane grond ontstond daardoor een overdekt trottoir, wat prettig was, omdat de straten heet en zanderig of modderig waren. De balkons rustten op houten posten (pilaren) met een bakstenen voet. Belangrijke gebouwen kregen imposante zuilen, bijvoorbeeld de synagoge aan de Keizerstraat, het Ministerie van Financieën aan het Onafhankelijkheidsplein en het Ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen aan de Mirandastraat.

Bij uitzondering werd een heel gebouw opgetrokken in baksteen; dat was veel duurder dan hout. Bekende stenen gebouwen zijn Fort Zeelandia, een voormalig militair fort, tegenwoordig museum. Rond 1800 werd ‘Ston Oso’ gebouwd op de hoek van de Dr. Sophie Redmondstraat en de Zwartenhovenbrugstraat. De overheid is eigenaar van deze ruïne. In het Waaggebouw (gebouwd na de brand van 1821), werd belasting geheven op import en export. Er is een enorme weegschaal te zien en het is nu een café en restaurant. De Centrumkerk op het Kerkplein en de Maarten Lutherkerk zijn eveneens stenen gebouwen.

Op het Onafhankelijkheidsplein staat het Ministerie van Financieën, dat in steen is gebouwd met een houten toren. Het Presidentieel Paleis heeft een benedenverdieping van steen en een houten bovenverdieping. Op de begane grond is er een prachtige galerij met ronde bogen en aan de achterzijde een hoge halfronde stoep, waar de president op feestdagen toespraken houdt voor het publiek in de paleistuin. Het paleis is niet bewoond, en wordt alleen gebruikt voor officiële gelegenheden.

De St. Petrus en Paulus Kathedraal, de Grote Stadskerk van de Evangelische Broedergemeente en diverse buurtkerken zijn houten gebouwen die continu onderhoud vereisen.

Om de historische binnenstad van Paramaribo te bezichtigen wandelt u van het Waaggebouw naar Fort Zeelandia, over het Onafhankelijkheidsplein, door de Lim A Po straat, over het Kerkplein, door de Wagenwegstraat, Heerenstraat, Klipstenenstraat en de Gravenstraat (Henck Arronstraat) terug naar het Onafhankelijkheidsplein. Hier en daar staan er schuttingen waarachter langzaam maar zeker wordt gewerkt aan de restaurantie van historische gebouwen!

Het parlementsgebouw op de hoek van de Henck Arronstraat en de Grote Combeweg, dat in 1998 is afgebrand, is herbouwd door China. De voorzijde is geïnspireerd op de oorspronkelijke gebouwen en daarachter is een modern kantoorgebouw neergezet. Het Kantongerecht aan de Grote Combeweg is door Nederland gebouwd in moderne bouwstijl die enigszins is aangepast aan de omgeving. Jammer genoeg worden delen van de Palmentuin en het terrein van Fort Zeelandia gebruikt als parkeerplaats.

Verspreid in Paramaribo, Commewijne (Peperpot en Frederiksdorp), Coronie en Nickerie zijn langs oude wegen nog voorbeelden van Surinaamse bouwstijl te zien, vooral kerken, woningen van districtscommissarissen en plantagehuizen.

CULTUREEL ERFGOED EN MARKTEN

Cultureel Erfgoed

Alle bevolkingsgroepen in Suriname hebben cultureel erfgoed. Het voortbestaan daarvan is afhankelijk van de waarde die de mensen er zelf aan hechten. Het Ministerie van Cultuur maakt films en reportages, interviews met cultuurkenners, houdt exposities en organiseert evenementen.

Er zijn diverse culturele verenigingen aktief. De cultuur van de hindostanen wordt gestimuleerd door hindoetempels, moskeeën en de organisaties Lala Rookh en Mata Gauri. NAKS verzorgt cursussen Afro-Surinaamse muziek- en dans en heeft aktieve muziek en dansgroepen. Sana Budaya stimuleert de Javaanse cultuur via danslessen en creatieve cursussen. Verder zijn er nog veel meer initiatieven, ook van kerken en ambassades.

Voorbeelden van cultureel erfgoed van verschillende bevolkingsgroepen op het gebied van muziek, traditionele recepten, kleding, ceremonies rond geboorte, huwelijk en overlijden zijn onder andere:

  • Muziek:
    chautal (hindostanen)
    kaseko, bazuinkoor en EBG zangkoren (Afrosurinamers)
    apintie en andere drums (Marrons)
    sambura (inheemsen)
    gamelan (Javanen)
  • Traditionele recepten: roti, moksi aleysi, pepre watra, dawet
  • Traditionele medicijnkennis: alle bevolkingsgroepen hebben specialisten in kruidengeneeskunde en behandeling van mentale problemen
  • Kleding:
    Indiase kleding bij een hindoe bruiloft
    anyisa en kotomisie van de Afrosurinamers
    panyi van de Marrons
    inheemse schouderdoek, kralensieraden en veren hoofdtooi
    Javaanse kleding van djaran kepang dansers
  • Tradities bij geboorte: o.a. begraven van de navelstreng, sieraden en ogri ai kralen ter bescherming
  • Huwelijk: traditionele hindoe- en moslim huwelijksplechtigheid
  • Overlijden: crematie bij Weg naar Zee; dansen met de doodkist, aiti dey, pur’blaka; inheemse rouwperiode en afsluiting daarvan; afscheids- en begrafenis rituelen van de marrons
  • Feesten:
    Chinees nieuwjaar met drakendans
    Phagwa
    wandelmars
    dag van de inheemsen
    Javaanse slametan maaltijd
    bazuinkoor bij ‘bigi yari’
    ‘prodo waka’ op de dag van de Marrons
    vuurwerk estafette in Paramaribo 31 december om 12 uur ‘s middags

In Suriname bestaan al deze tradities tegelijkertijd en naast elkaar, en mensen met een andere culturele achtergrond kunnen erbij zijn als familie, vrienden, collega’s, buren en toeristen. In Suriname houden we ervan om feesten groots te vieren, hoe meer zielen hoe meer vreugd!

Markten

Op markten in Suriname is voeding voor lichaam en geest te koop, evenals benodigdheden voor cultureel erfgoed.

Op de Vreedzaam Markt (de hal links naast de Centrale Markt aan de waterkant in Paramaribo) worden ingrediënten verkocht voor afrosurinaamse en Marron oso-dresi (medicijnen) en kruidenbaden. Niets aanraken en altijd vragen of u foto’s mag maken zowel van de tafels als van mensen!

Op de Centrale Markt staan op de bovenverdieping verkopers van Indiase kruiden (o.a. massala), kleine olielampen van aardewerk (dia), en alles wat er nodig is voor hindoe-ceremonies, kleding en sieraden.

Op de Saoenah zondagmarkt in Paramaribo Noord zijn traditionele Javaanse maaltijden en snacks te koop.

Op de Chinese zondagmarkt aan de Grote Combeweg worden Chinese snacks ter plekke gestoomd en gefrituurd. U vindt er verse Chinese groenten die op andere markten niet verkocht worden.

Op de Tourtonnelaan is een zondagmarkt waar groenten, vis, levende krabben, snacks en veel tweedehands kleding te koop zijn.

Verder zijn populaire markten de Kwattamarkt, de markt in Nickerie aan het Brasaplein, en de zondagsmarkt aan de Indira Gandhiweg.

SURINAME EN DE UNESCO WORLD HERITAGE CONVENTION

De UNESCO is de afdeling van de Verenigde Naties voor cultureel en natuurlijk erfgoed in de hele wereld. Vroeger sprak men over zeven wereldwonderen, maar nu zijn het er veel meer en die zijn er ook in Suriname!

Het Centraal Suriname Natuur Reservaat staat sinds 2000 op de Unesco World Heritage lijst en de historische houten binnenstad van Paramaribo sinds 2002. Er is in 1998 een aanvraag ingediend voor Jodensavanne en de Cassipora Begraafplaats, waarover in 2023 een besluit genomen wordt. Erkenning door UNESCO brengt de verplichting met zich mee om het erfgoed in goede staat te houden en het gebruik is aan regels gebonden. Het is interessant voor toeristen, maar het toerisme mag geen afbreuk doen aan het erfgoed. Er kan bijvoorbeeld aan de Waterkant in Paramaribo geen pier voor cruiseschepen gebouwd worden, omdat dit het aanzicht van de 19e-eeuwse houten gebouwen verstoort.

Paramaribo

Paramaribo telt tegenwoordig ongeveer 240.000 inwoners. Het centrum is ontstaan in de 17e en 18e eeuw, gebouwd in Nederlandse en Europese bouwstijl met 19e-eeuwse invloeden uit het zuiden van de Verenigde Staten. Het historische centrum van Paramaribo ligt tussen de Centrale Markt – Surinamerivier – Fort Zeelandia – Sommelsdijkse Kreek (Wakapasi) en de Viottekreek. De oudste straten liggen op zandritsen (strandwallen) met natuurlijke afwatering. Fort Zeelandia was sinds 1667 in Nederlandse handen en werd langzamerhand opgebouwd met klipsteen (harde kalksteen) die ter plekke werd opgegraven en bakstenen die als ballast voor de schepen uit Europa werden meegebracht. In de buitenmuren van het fort kan je schelpjes in de klipsteen zien. De houten gebouwen om het fort zijn 19e-eeuwse officierswoningen. Het stenen gebouw ‘Devil’ is een voormalige gevangenis en het grote gebouw 1790 was een magazijn van het leger.

Het Presidentieel Paleis is vanaf 1730 gebouwd. De begane grond is van steen en de bovenverdieping van hout. Fort Zeelandia en het Presidentieel Paleis zijn de oudste nog bestaande koloniale gebouwen. In 1821 en 1832 zijn er grote stadsbranden geweest, waarbij een groot deel van het centrum van Paramaribo verloren ging.Tot de dag van vandaag zijn er af en toe branden in de historische binnenstad.

De meeste houten gebouwen die wij kennen, zijn dus 19e-eeuws, zoals het Ministerie van Financieën (het gebouw met de zuilen en het torentje op het Onafhankelijkheidsplein), uit 1842. De Hervormde Kerk op het Kerkplein en de Maarten Luther kerk tegenover de Centrale Markt zijn gebouwd in de jaren 1830–1840 en beschikken beide over klassieke pijporgels. De Kathedrale Basiliek, gewijd aan Sint Petrus en Paulus, is gebouwd in 1885 en is een van de grootste houten kerken ter wereld.

De historische binnenstad van Paramaribo is bewaard gebleven omdat de meeste koloniale houten gebouwen jarenlang in gebruik waren van de overheid. Het stratenpatroon is intact en er is geen moderne hoogbouw in het heritage gebied. Het Onafhankelijkheidsplein is in de ogen van UNESCO achteruit gegaan door de aanleg van de verhoogde trottoirs en het vlaggenplatform. De natuurlijke afwatering van het plein naar de rivier raakte daardoor verstoord.

Musea in Suriname

In Fort Zeelandia vindt u het Surinaams Museum. De collectie geeft een beeld van de geschiedenis van Suriname door de eeuwen heen.

In de Lim A Postraat is het Numismatisch (munten) Museum van de Centrale Bank van Suriname.

Aan de Prinsessestraat staat het Koto Museum; in een gerestaureerd houten woonhuis is een tentoonstelling over de Afrosurinaamse kotomisie klederdracht en de anyisa (in model gevouwen hoofddoek). Deze kleding wordt alleen nog gedragen op belangrijke feestdagen, zoals 1 juli (afschaffing van slavernij), 25 november (dag van de Onafhankelijkheid) en belangrijke verjaardagen (bigi yari).

Het Surinaams Rumhuis en Lala Rookh Museum kunnen op afspraak door groepen worden bezocht.

In Commewijne is er op Peperpot, Frederiksdorp en Bakkie veel te zien over het leven op een plantage in de slaventijd.

In het dorp Pikin Slee aan de Surinamerivier staat het Saamaka Marron Museum.

In Moengo zijn er af en toe kunst evenementen die worden georganiseerd door de internationaal bekende kunstenaar Marcel Pinas.

Het Centraal Suriname Natuur Reservaat

Het Centraal Suriname Natuur Reservaat (UNESCO World Heritage sinds 2000) bestaat uit drie natuurgebieden (Raleighvallen, Eilerts de Haan gebergte en Tafelberg) die in 1998 met elkaar werden verbonden tot 1,6 miljoen hectare primair tropisch regenwoud in midden Suriname. Hier liggen de bronnen van de Coppename, Lucie rivier, Saramacca en Gran Rio. Laagland en heuvelland zijn tussen 25 en 1230 meter hoogte, met een enorme biodiversiteit aan planten en dieren. Om enkele te noemen: de jaguar (in Suriname tijger, tigri, genoemd), reuze gordeldier, reuze otter, tapir, luiaard, 8 soorten apen, honderden soorten vogels, o.a. de gonini (harpy eagle), rotshaan, verschillende soorten papegaaien en parkieten. Vele soorten insecten, slangen, reptielen en amfibieën zijn nog niet door westerse wetenschappers bestudeerd.
Granieten ‘inselbergen’ zoals de Voltzberg, steken tot 360 meter boven het omringende oerwoud uit.

Het Centraal Suriname Natuur Reservaat is een vrijwel onbewoond gebied waar niet wordt gejaagd. Langs de rivieren is erfgoed van de inheemsen te vinden, zoals petrogliefen (tekeningen die in de rotsen gekrast zijn) en slijpsporen op plaatsen waar stenen bijlen werden geslepen. Veel van dit inheems erfgoed is overgroeid door het oerwoud en wordt soms zichtbaar in de droge tijd, wanneer het water laag staat.

Er zijn ook uitgestrekte savannes en moerassen. Ieder ecosysteem heeft kenmerkende planten en dieren. Dankzij de moeilijk bevaarbare rivieren is er in het reservaat nog geen intensieve bosbouw en goudwinning, hoewel de overheid steeds meer concessies verstrekt en illegale houtkap en goudwinning zich steeds verder naar het zuiden verplaatsen. LBB (’s Lands Bosbeheer) en STINASU (Stichting Natuurbehoud Suriname) zijn verantwoordelijk voor management en controle van het natuurreservaat.

Het Bakhuis Gebergte beschikt over enorme voorraden bauxiet, die tot nu toe wel onderzocht zijn, maar niet in productie genomen. Een stuwmeer in west Suriname dat op veel internationale kaarten is getekend, was wel gepland maar is nooit aangelegd.

Jodensavanne en de Cassipora begraafplaats

Jodensavanne en de Cassipora begraafplaats staan sinds 1998 op de nominatie voor de UNESCO World Heritage Lijst. Op de 45ste vergadering van het werelderfgoedcomitie van de UNESCO is eindelijk de kogel doot de kerk gegaan: Jodensavanne en de Cassipora begraafplaats staan op de UNESCO werelderfgoedlijst.
Jodensavanne was van 1680 tot 1850 een joodse nederzetting met zelfbestuur. In Jodensavanne zijn er resten van een synagoge, een joodse en een creoolse begraafplaats. Vlakbij ligt een zoetwaterbron. In de omgeving liggen verschillende inheemse (indiaanse) dorpen die betrokken zijn bij het management van het gebied. Vanuit Paramaribo en Overbridge worden dagtrips naar Jodensavanne gemaakt.
Jodensavanne was de hoofdplaats van suikerplantages langs de Surinamerivier. De eigenaren waren sefardische joden die sinds 1650 toestemming van de Engelsen hadden om plantages te stichten en zelfbestuur uit te oefenen (godsdienst, rechtspraak, burgermilitie, onderwijs). Op de plantages werkten Afrikaanse slaven. Nadat Suriname in 1667 in Nederlandse handen overging, bleef Jodensavanne voortbestaan.

Op begraafplaats Cassipora, 2 km ten zuiden van Jodensavanne, liggen 216 grafstenen. De oudste grafsteen is gedateerd 1660. De eerste houten synagoge aldaar werd in 1671 door brand verwoest.

In 1685 werd op Jodensavanne de synagoge Beracha Ve Salom (Zegen en Vrede) ingewijd. De populaire roman van Cynthia Mc Leod ‘Hoe duur was de suiker’ speelt rond het eeuwfeest in 1785 en de jaren daarna, toen Jodensavanne bekend stond als Jeruzalem aan de rivier.

Op de begraafplaats van Jodensavanne liggen 462 grafstenen, die zijn vermeld in het boek ‘Remnant Stones’ (2009). Er was een aparte begraafplaats voor niet-joodse bewoners. In 1832 werd Jodensavanne door brand verwoest. Jodensavanne lag aan de rand van het plantage gebied en had veel te lijden van aanvallen van marrons, Afrikanen die uit de slavernij gevlucht waren en in het achterland dorpen en kostgrondjes hadden aangelegd.

Veel namen van familiegroepen (lo) van saramaccaanse marrons verwijzen naar familienamen van eigenaren van de plantages die zij ontvlucht waren. Bijvoorbeeld Matjau (Machado); Kasitu (Castilho); Kadosu (Cardoso); Nassi (Nassy); Biitu (Brito).

Gedurende de hele periode van slavernij bestond er ook manumissie (vrijheid die verkregen of gekocht werd). Vrije Afro-surinamers kregen vaak namen die zijn afgeleid van joodse familienamen, zoals Rahan (Nahar); Randamie (Miranda); Cotin (Cotinho); Ravales (Alvares); Neus (Nunes); Lapar (de la Parra). Zowel de joodse als de afgeleide namen komen nog in Suriname voor.

MUZIEK IN SURINAME

Surinaamse muziek is even gevarieerd als de Surinaamse bevolking, en er zijn intensieve muzikale contacten tussen Nederland en Suriname. Live muziek hoor je in Suriname op feesten, parades, nationale feestdagen, bij de wandelmars, in kerken, tempels en moskeeën en af en toe zijn er grote concerten van Surinaamse en buitenlandse artiesten. Klassieke muziek wordt ten gehore gebracht in muziekscholen en kerken.

Een 19e-eeuwse Surinaamse componist van klassieke muziek was Johannes Helstone. Hij wordt herdacht met een monument voor de Hervormde Kerk op het Kerkplein in Paramaribo. Van Eddy Snijders, de vader van de dwarsfluitist en jazzmusicus Ronald Snijders, staat een borstbeeld in Fort Zeelandia, tegenover de ingang van het museum. Eddy Snijders speelde piccolo, was componist en dirigent van de militaire kapel.

In Nederland waren zwarte musici na 1930 populair in nachtclubs en cafés. Zelfs in de tweede wereldoorlog lukte het om te blijven optreden. Kid Dynamite (1911-1963) was tenorsaxofonist in clubs en bij jazzorkesten. Max Woiski Sr. (1911-1981), orkestleider in Amsterdam, trad op in cafés en vertrok eind jaren 1960 naar Mallorca, waar hij een nachtclub had. Een hit was ‘BB met R’. Max Woiski Jr. koos meer de latin en jazz richting. ‘Rijst met kousenband’ en ‘Je bent nog niet gelukkig met een mooie vrouw’ waren populair in de jaren 60. Lex Vervuurt (1910-1991) was jazzmuzikant, componist, en orkestleider. Hij werkte o.a. voor de Wereldomroep en componeerde de ‘Vriendschapswals’ ter ere van het Statuut van de Nederlandse Antillen in 1955.

Lieve Hugo (1934-1975) overleed vlak voor de onafhankelijkheid van Suriname. Bekende nummers zijn o.a. ‘Blaka Rosoe’, ‘Srefidensi’, ‘Dorina’, ‘Mi seni a boi’ en ‘Mira’. Uit zijn band Happy Boys kwam de kawinaband Trafassi voort.

Max Nijman (1941-2016), “soulman number one”, zong ballads, kaseko, latin en reggae in het sranantongo. In 1986 vertrok hij naar Nederland. Emotionele liederen zijn ‘Katibo’, ‘Adyossi’ en ‘Ai Sranan’. In die periode waren er veel Surinaamse muzikanten in Nederland, zoals Oscar Harris en de jazzgroep Fra Fra Sound, die optraden op het North Sea Jazz Festival. Andere Surinaamse bands waren Exmo Stars, Ghabiang Boys en Master Blaster. De feestband Sabaku maakte de ‘Wasmasjien’ (1985) en de ‘Strijkplank’ op dubbelzinnige wijze populair bij het Nederlandse publiek.

De laatste jaren zijn Damaru met ‘Tuintje in mijn hart’ en Kenny B. met ‘Parijs’ populair geworden in Nederland. In Suriname houdt men meer van hun muziek in het sranantongo en aucaans, zoals ‘Yu Faya’, ‘Neks ne tai’ en ‘Paramaribo’. Damaru is na een verblijf in Nederland teruggekeerd naar Suriname en veelgevraagd op dansfeesten. In Nederland is er momenteel een groot aantal rappers met Surinaamse roots, die Amerikaanse voorbeelden volgen.

Iedere Surinaamse bevolkingsgroep heeft unieke muziek. Traditionele inheemse (indiaanse) muziek is te herkennen aan de sambura, een grote trommel die een zwaar en dof geluid maakt. Voorheen bestond een samburagroep alleen uit mannen, tegenwoordig zijn er ook vrouwen die het instrument bespelen. De maraca, gemaakt van een kalebas, werd door de pyjai-man gebruikt om spiritueel contact te maken met voorouders. Een traditionele inheemse muziekgroep is Sambura Maestro.

In de omgeving van Lelydorp, Santigron en Pikin Poika zijn er kaseko bands van inheemsen en Afrosurinamers, die teksten zingen in het sranantongo, de arowakse of caraïbse taal. Muziek van de inheemsen uit Zuid Suriname is vrijwel nooit te horen in Paramaribo.

De Afrosurinaamse bevolking in de kustvlakte van Suriname kent talloze muziekstijlen, van gospel en kerkkoren (Harmonie, Maranatha) tot kawina, kaseko, zouk, reggae, rap, spoken word en covers van internationale nummers met teksten in het Sranantongo. Allround muziekgroepen hebben een breed repertoire van bollywood tot Braziliaanse popmuziek, met teksten in verschillende talen.

Het nummer ‘Faluma’ werd een hit in het hele caribisch gebied. De zangeres Sisa Agi (1962-2020) was een aleke zangeres, na 1994 lid van de kawinagroep Ai Sa Si. Dankzij het internet kan een muziekgroep uit Suriname publiek in de hele wereld bereiken, waarbij het sranantongo, aucaans of saramaccaans geen beperking is. De marrons (bosnegers) kennen een aantal muziek- en dansstijlen die dankzij internet en social media steeds meer aandacht krijgen, zoals aleke, awasa en loketo.

Een bekend instrument is de apintie (talking drum), waaraan Radio Apintie haar naam ontleent. Percussie en trommels zijn belangrijk in de wintigodsdienst en traditionele kawina muziek. Trommels worden met respect behandeld, en met plengoffers ingewijd. Toen in de koloniale tijd trommels verboden waren, werd in plaats daarvan een houten bankje (kwakwa bangi) als muziekinstrument gebruikt.

Kerkliederen kunnen ook de hitparade bereiken, bijvoorbeeld ‘Jerusalem – Nanga palm a de go’ van Trafassi. Dit lied wordt gezongen wanneer een doodskist door dansende dragiman naar het graf wordt gebracht. Bij een bigi-yari (viering van een kroonjaar) begint de muziekgroep met kerkliederen en schakelt langzaam over op kawina en kaseko. Bij deze gelegenheden zijn er altijd trommels en blazers (trompet en tuba) van de partij.

Kaseko is dansmuziek met caribische invloeden en westerse instrumenten, zoals drumstel, conga, trompet, trombone, saxofoon, electrische gitaar, basgitaar, soms aangevuld met de traditionele skratji-dron.

De vereniging NAKS (Na Arbeid Komt Sport) in Paramaribo stimuleert de Afrosurinaamse cultuur door het geven van muziek- en danslessen. Bij evenementen treedt een slagwerk-orkest op, waarin de verschillende bevolkingsgroepen van Suriname hun traditionele kleding dragen en instrumenten bespelen, Alakondre dron. Bekend is ook NAKS Kaseko Loco.

De militaire kapel is te horen bij officiële ceremonies en op nationale feestdagen. Hun repertoire bestaat uit marsmuziek, het volkslied, ze begeleiden de volkskerstzang en schakelen moeiteloos over op kaseko of internationale popmuziek. Surinaamse marsmuziek komt voort uit Duitse tradities, die wat swingender werden gearrangeerd door onder andere Eddy Snijders.

De hindostanen in Suriname brengen op het Holi-Phagwa feest chautal muziek ten gehore. Een groep mannen en jongens (sinds kort ook meisjes) zitten tegenover elkaar op de vloer met kleine, oorverdovende bekkens en trommels, en zingen feestliederen. Bij huwelijken is er een baithak gana orkest met draagbaar harmonium, diverse trommels en een metalen rasp. Kries Ramkhelawan is musicus, componist, regisseur van toneelstukken en geeft les in Indiase muziek. De ambassade van India verzorgt eveneens muziek, dans- en taalcursussen in Suriname.

Moderne muziek en dans uit romantische Bollywoodfilms zijn populair. Er zijn ook hindostaanse muziekgroepen die Amerikaanse hardrock- en countrymuziek spelen.

Javaanse muziek, gezongen in de Javaanse taal, heeft een beperkt publiek. Tijdens djaran kepang, waarbij dansers in trance raken en zich gedragen als paarden, apen, slangen en tijgers, wordt gamelan muziek gespeeld, evenals bij wajang voorstellingen. Deze muziek hoort bij religieuze feesten die worden gevierd in culturele verenigingen. De ambassade van Indonesië stimuleert de Surinaams-Javaanse cultuur door het verstrekken van studiebeurzen, en door Indonesische muzikanten en kunstenaars naar Suriname te halen. Jongeren in Suriname beheersen de Javaanse taal bijna niet meer en daarom worden tegenwoordig wajangvoorstellingen gegeven in het sranantongo! Astaria Combo was in de jaren 1970 tot 1990 een bekende pop-jawa groep.

Sinds 1982 vindt om de paar jaar het Suripopfestival plaats. Componisten, zangers en muzikanten worden gestimuleerd om nieuw werk te presenteren, liefst in het sranantongo en andere Surinaamse talen.

Chinese, Libanese, Haïtiaanse en Braziliaanse muziek is bij culturele verenigingen en op nationale feestdagen te horen. De wandelmars (avondvierdaagse) in Paramaribo biedt deze verenigingen de mogelijkheid om hun muziek en dans op straat te vertonen. Grote bedrijven en politici sponsoren de kleding en de brassbands.

WONEN IN SURINAME

Wilt u korte of langere tijd gaan wonen in Suriname? Een goede voorbereiding is belangrijk om teleurstelling te voorkomen. Surinamers en nederlanders vieren graag vakantie of overwinteren in Suriname, en genieten van het beste in twee werelden. U kunt in Suriname een appartement of vakantiehuis huren, zonder zorgen over het onderhoud. Voor het kopen of laten bouwen van een huis hebt u niet alleen geld nodig, maar ook veel tijd, geduld en betrouwbare vakmensen.

Een appartement, hotel of vakantiehuis reserveert u via een website of een makelaar. Als u familie in Suriname hebt, kunt u hen vragen om een rondje te rijden door de buurt, om een idee te krijgen over de omgeving en de veiligheid. Op grotere resorts en gated communities is meestal bewaking aanwezig. Ga ook na of de buurt in de regentijd wateroverlast heeft.

Voor verblijf van maximaal 90 dagen kunt u een toeristenvisum aanvragen. Voor langer verblijf moet u 3 maanden voor vertrek een MKV (Machtiging tot Kort Verblijf) aanvragen bij het surinaamse consulaat in Amsterdam. Dit kan niet worden aangevraagd vanuit Suriname. Hebt u de Surinaamse nationaliteit of bent u van Surinaamse origine, dan gelden er soepele regels. Als u permanent in Suriname wilt gaan wonen hebt u een verblijfsvergunning nodig en eventueel een werkvergunning. Informatie over de vereiste documenten vraagt u aan bij de Vreemdelingendienst in Suriname op www.vz.juspol.sr.

Remigranten kunnen subsidie ontvangen voor terugkeer naar Suriname, met de verplichting zich te laten naturaliseren tot Surinamer, waardoor zij de Nederlandse nationaliteit verliezen.

Behoudt u vooral uw bankrekening in Nederland, het is heel moeilijk om in Suriname een bankrekening te openen. Betalen met een buitenlands bankpasje of creditcard is niet gebruikelijk. U kunt bij enkele banken pinnen, en krijgt dan Surinaamse dollars tegen de bankkoers. Internationale bankkosten voor overmakingen zijn hoog.

Uw Digi D hebt u nodig voor contact met de Nederlandse overheid. In Suriname kunt u een Digi D aanvragen bij de Nederlandse ambassade. Voor vertrek moeten uw Nederlands paspoort en rijbewijs minimaal 6 maanden geldig zijn. U hebt in Suriname ook een internationaal rijbewijs nodig, en binnen 3 weken moet u een rijvaardigheidsbewijs aanvragen.

Als u in Nederland nog geen AOW ontvangt, betaalt u belasting voor opbouw van AOW rechten. Voor ieder jaar dat u in het buitenland woont, wordt de AOW die u in de toekomst ontvangt, met 2% verminderd. Dit kunt u voorkomen door AOW premies door te betalen. Als u reeds AOW ontvangt, moet u weten dat u in Suriname hierover tot 38% belasting gaat betalen. Iemand met een Nederlandse bijstandsuitkering moet toestemming vragen voor verblijf in het buitenland, en deze toestemming kan worden geweigerd.

Het Surinaamse postbedrijf SURPOST functioneert slecht; post wegsturen lukt meestal nog wel, maar in Suriname wordt de post al jaren niet bezorgd. Daarom is het belangrijk uw zaken zoveel mogelijk via internet te regelen.

Uw nationaliteit is belangrijk bij aankoop van een huis of perceel. Wanneer de titel op de grond “grondhuur” is, kan dit alleen worden verkocht aan iemand met de Surinaamse nationaliteit, of aan een Surinaamse stichting of bedrijf. Om deze reden wordt onroerend goed vaak ondergebracht in een stichting. Veilig kopen en verkopen kan uitsluitend via een makelaar en notaris. Er vindt veel oplichting met onroerend goed plaats door mensen die beloven alles voor u te ‘regelen’.

Een internationale verhuizing is kostbaar. Het versturen van zeepostpakketten is stopgezet en verzenden van containers is kostbaar en kan maanden duren. De meest veilige manier om inboedel te verzenden is via een erkend internationaal verhuisbedrijf dat alle benodigde documenten voor transport en inklaring afhandelt. U bent dan snel 10.000 Euro verder. Niets meenemen is dus voordeliger. U koopt ter plaatse wat u nodig hebt.

In Suriname is er standaard 110 V electriciteitsaansluiting; 220 V aansluitingen zijn duur en er zijn lange wachttijden. Meenemen van huishoudelijke aparaten is dus niet handig.

Internet thuis vraagt u aan via TELESUR of Digicel. Mobiele abonnementen kunnen direct ter plaatse worden afgesloten.

Wonen in Suriname? Eerst nadenken, informatie zoeken en organiseren, dan lukt het wel!

BACK TO YOUR ROOTS (Diaspora package)

Voor de onafhankelijkheid van Suriname op 25 november 1975, en ook daarna, zijn er honderdduizenden Surinamers naar Nederland vertrokken. Ruim 75% van de reizen naar Nederland vóór 25 november 1975 zijn verzorgd door Does Travel & Cadushi Tours (destijds Does Travel Service). Iedereen had zijn of haar eigen redenen om Suriname op dat moment te verlaten. Inmiddels wonen bijna 400.000 landgenoten in Nederland waarvan velen ook in Nederland zijn geboren. De banden tussen de Surinamers in Nederland en de Surinamers in Suriname zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dit komt onder andere tot uitdrukking in de vele dagelijkse geldbedragen die worden overgemaakt van Nederland naar Suriname, meestal via Western Union of MoneyGram. Daarnaast worden er elke week duizenden dozen/pakketten verzonden naar Suriname, meestal met etenswaren en huishoudelijke artikelen. Maar ook handelsgoederen, medische apparatuur en ga zo maar door.

De sterke banden met Nederland komen ook tot uitdrukking in de vrijwel dagelijkse vluchten op en neer tussen Nederland en Suriname. Of het nu gaat om een verjaardag, een geboorte, een begrafenis, een andere belangrijke gebeurtenis of gewoon lekker op vakantie in het geboorteland; de vliegtuigen zitten bijna allemaal vol met landgenoten uit Nederland en Suriname. Op jaarbasis maken zij maar liefst 85 tot 90% uit van de markt.

BELANGRIJKE TOERISTISCHE DOELGROEP

Een heel belangrijke groep onder deze reizigers zijn de landgenoten die in Nederland zijn geboren. De zogenoemde ‘tweede generatie’ waarvan hun ouders of een van hen in Suriname is geboren. Deze kinderen komen natuurlijk vanaf hun geboorte in aanraking met de Surinaamse cultuur en met name het eten. Zij hebben meestal in Nederland ook vrienden met een Surinaamse achtergrond, maar velen kennen Suriname niet en zijn natuurlijk heel nieuwsgierig naar hun roots. Deze groep wil graag op ontdekkingsreis naar Suriname en niet bij oom, tante of oma blijven, maar het liefst in een hotel of appartement. Speciaal voor deze groep biedt Does Travel & Cadushi Tours:

EXCLUSIEVE EN UNIEKE TOURS

Tijdens deze tour geven wij u binnen 1 week een goede indruk van Suriname, zowel historisch, cultureel als maatschappelijk. Er worden verschillende speciale tours verzorgd waar wij u kennis laten maken met de bevolking, de historie en onze exclusieve groenten-vruchten-en vis tours.
Deze unieke tours zijn speciaal samengesteld en ontwikkeld voor de Back to Your Roots tours. Het programma wordt binnen 1 week afgewerkt zodat u privé voldoende tijd over heeft. Het volledige programma en de prijs zijn op aanvraag verkrijgbaar.

SPECIAL BUSINESS TRIPS – ALLES ONDER ÉÉN KAP

Suriname bestaat voor meer dan 90% uit bos en is bovendien rijk aan grondstoffen. In het verleden was het met name bauxiet die belangrijk was voor de economie. Tegenwoordig zijn het vooral de goud-, olie- en gassector die floreren. Op dit moment komen er behoorlijk wat zakenlieden en expats naar Suriname. Voor hen is het belangrijk dat alles goed is geregeld. Niet alleen de tickets maar ook het verblijf in Suriname dient optimaal georganiseerd te worden, zodat men maximaal kan presteren en geen tijd hoeft te besteden aan allerlei randzaken. Uiteraard kan iedereen die in een andere branche aktief is ook gebruik maken van onze diensten. Does Travel & Cadushi Tours biedt vanaf dit jaar behalve haar vakantiereizen naar Suriname ook speciale business-trips via haar speciale zakenafdeling. U kunt desgewenst gebruik maken van de volgende services:

  • Speciale business- en comfort class-vliegtarieven
  • VIP-service bij aankomst op de luchthaven
  • VIP-transport vanaf de airport naar uw hotel, inclusief drankje en krantje in uw VIP-auto
  • Meet and greet in uw hotel plus informatiebrochure (Suriname What 2do)
  • Hotelreserveringen van alle bekende zakenhotels in Suriname en ook speciale accommodaties voor langer verblijf
  • Privétaxivervoer tijdens uw verblijf in Suriname
  • Privéhostess-service tijdens uw verblijf in Suriname
  • Het maken van eventuele zakelijke afspraken met bedrijven en instanties in Suriname
  • Dine Around Experience
  • Eventuele autohuur
  • Eventuele dag- en binnenlandse tours

Cover Suriname What 2 Do brochure 2019/2020Bekijk de brochure

24/7 HOSTESS SERVICE

Als u aankomt op de luchthaven in Suriname wordt u desgewenst per bus of privéauto naar uw accommodatie of verblijfplaats in Paramaribo gebracht. Bij aankomst in uw accommodatie of verblijfadres ligt er een envelop voor u klaar, met nuttige informatie over de openingstijden van onze kantoren en het noodnummer van onze hostess-service. Daarnaast ontvangt u ook de brochure Suriname What 2do met alle informatie over Suriname alsook een plattegrond van Paramaribo.

Gasten die in een hotel verblijven krijgen de volgende dag bezoek van onze hostess. Die zal u uitgebreid informeren over zaken die belangrijk zijn tijdens en voor uw verblijf.

U kunt tijdens uw verblijf in Suriname natuurlijk altijd gezellig langskomen op een van de kantoren van Does Travel & Cadushi Tours. Dat is midden in het centrum van Paramaribo aan de Burenstraat 4 of midden in het uitgaanscentrum aan de van Sommelsdijckstraat 1 (tegenover Torarica Group of Hotels). Uiteraard kunt u natuurlijk ook altijd bellen naar een van onze kantoren. Wij zullen u altijd proberen zo goed mogelijk te helpen.

Wanneer er zich grote problemen voordoen zal een van onze reisleiders u altijd bezoeken. Voor spoedgevallen kunt u 24 uur per dag, 7 dagen in de week bellen met ons noodnummer.

Met ons totale team in Suriname zullen wij proberen uw reis zo aangenaam mogelijk te maken en een eventuele klacht zal direct wordt aangepakt.

Cover Suriname What 2 Do brochure 2019/2020Bekijk de brochure

VEILIG EN VERTROUWD OP REIS

Met meer dan 60 jaar ervaring gaat u met Does Travel & Cadushi Tours veilig en vertrouwd op reis. Niet voor niets is Does Travel & Cadushi aangesloten bij vele internationale en lokale brancheorganisaties. U reist met de volgende garanties:

  • IATA (International Air Transport Association) erkend sinds 1961
  • USTOA-lid (United States Tour Operators Association) USA
  • 1 DMC World-lid (Destination Management Company World)
  • World of DMC’s-lid (World of Destination Management Companies)
  • ASTA-lid (American Society of Travel Advisors) USA
  • ETOA-lid (European Tourism Association) Europa
  • The International Ecotourism Society-lid USA
  • Adventure Travel Trade Association-lid USA
  • SHATA-lid (Suriname Hotel and Tourism Association)
  • VSB-lid (Vereniging Surinaams Bedrijfsleven)

IATA ERKEND SINDS 1961

Does Travel & Cadushi Tours is sinds 1961 erkend door de IATA (International Air Transport Association). U kunt wereldwijd alle vliegtickets boeken bij Does Travel & Cadushi Tours van alle luchtvaartmaatschappijen die bij de IATA zijn aangesloten. De boeking van eventuele vliegtickets kunt u maken per e-mail, telefoon of online via onze booking engine of reserveringsformulier. Does Travel & Cadushi Tours kan u ook van dienst zijn bij het wijzigen van uw vliegticket bij een eventuele onderbreking of verlenging van uw reis in Suriname, dat is wel zo handig.


EASY 2 PAY

Does Travel & Cadushi Tours biedt u de volgende betalingsmogelijkheden:

  • Via 3 verschillende banken in Suriname
  • Via iDEAL in Nederland
  • Via de bank in Nederland
  • Via PayPal wereldwijd
  • Worldwide via MASTERCARD
  • Wereldwijd via VISA
  • Contant bij een van onze kantoren in Suriname


DMC info

DESTINATION MANAGEMENT COMPANY

member logos

ALL DESTINATION MANAGEMENT SERVICES

REPRESENTATION

✔ Hotels in Suriname
✔ Private and group transfer
✔ Meet and greet
✔ 24/7 Hostess service
✔ Excursions and jungle tours

GROUP AND INCENTIVE TRAVEL

✔ Conference venues and meetings
✔ Special interest groups
✔ Sport events and travel
✔ Logistics and all ground handling
✔ Aircraft charters
✔ Farewel meeting

ALL SERVICES

✔ Site inspection
✔ Dinner and restaurant options
✔ Gala dinner & event design
✔ Transportation
✔ Audio & visual equipment
✔ Live streaming
✔ Conference registration
✔ Meeting program design
✔ Catering
✔ Cocktail receptions
✔ Entertainment
✔ Live bands, singers & DJs
✔ Payments and contracting